داستان پیدایش برخی از موارد مانند انواع پول شاید در نگاه اول موضوع جذابی نباشد اما تا از تاریخچه پول اطلاعات کافی بدست نیاورید، دورنمایی از آینده آن در ذهنتان شکل نخواهد گرفت. گذشته همیشه به بشر برای رقم زدن آینده بهتر کمک کرده و در زمینه تاریخچه پول در جهان هم چنین مسئله‌ای را شاهد بوده‌ایم.
پول یکی از مهمترین اختراعات بشری بود که کم کم مفاهیم پیچیده اقتصادی را هم به وجود آورد. در گذشته‌‌های بسیار دور بشر برای بدست آوردن کالاهای مورد نیاز خود که در تامین آن دچار مشکل بود، دردسرهای زیادی را متحمل می‌شد. آنها برای اولین بار کالاهای خود را با هم مبادله کردند اما این راه هم چندان مناسب نبود تا اینکه پول وارد روابط انسانی شد. برای اینکه اطلاعات بیشتری در مورد تاریخچه پول بدست آورید، ما را در بیتشال دنبال کنید.
تاریخچه پول
انسان نخستین برای تامین نیازهای خود و تداوم حیات از شکار کردن و ساخت و سازهای ابتدایی استفاده می‌کرد، اما با سکونت دائمی به تدریج نیازهای پیشرفته‌تری پیدا کرد که به تنهایی قادر به تامین آنها نبود. پس شیوه‌های ابتدایی مانند مبادلات کالا را در پیش گرفت تا نیازهای معمولی خود را رفع نماید و از این طریق زندگی بگذراند.
مبادله کالا برای انسان امروز مفهوم چندانی ندارد، زیرا پول ارزشی پیدا کرده که به کمک آن قادر به خرید هر کالایی هستید. در حقیقت پول توانست مفهوم مشترکی را برای تمام انسان‌های روی زمین به وجود آورد. “ما در عصری به سر می‌بریم که بشر جهش تاریخی را در تمام علوم تجربه کرده و اقتصاد از آن مستثنی نیست و امروزه اقتصاددانان از ارز دیجیتال به عنوان یک واحد پولی معتبر یاد می‌کنند.”
تاریخچه پول چه اهمیتی دارد؟
در ابتدا پول یک واحد با ارزش برای تامین کالا به شمار می‌رفت اما امروزه با طی کردن روند تکاملی مفاهیم گسترده‌ای به خود گرفته است. اگر تاریخچه پول در جهان را زیر و رو کنیم، مشاهده می‌کنید که ابتدا اشیا با ارزش مانند فلزات معتبری از جمله طلا، نقره، مس و سایر به عنوان پول به تبادل کالا ارزش می‌داد.
اما هر چه جلوتر آمدیم تعاریف بیشتری اضافه شد و نظام اقتصادی و پولی نوینی در دنیا شکل گرفت. در حال حاضر طلا خود به عنوان یک کالا در برابر پول رد و بدل می‌شود، با اینکه در قدیم پول محسوب می‌گردید. هم اکنون تمام کشورهای جهان پول کاغذی را به عنوان واحد پولی رسمی پذیرفته‌اند و از آن برای تبادلات رایج بین کشورها استفاده می‌شود.
تاریخچه پول نشان داده که بشر باز هم می‌تواند دست به تغییراتی بزند، شاید مفهوم رمزارز نیز بر همین اساس به وجود آمده باشد. بشر همواره به دنبال راحتی و تسهیل امور خود بوده و از کالای واسطه واحد به نام پول استفاده می‌نماید. روزی این پول، طلا بود اما امروز به کاغذهایی تبدیل شده که اعتبار کشورها در زمینه‌های اقتصادی به آن ارزش می‌دهد.
هنوز هم نظام‌های پولی در حال تغییر هستند و به دنبال آسان شدن کارها به‌سمت موارد جدیدتر رفته‌اند. هر کسی که بتواند در این زمینه پیشرو باشد و پیش بینی صحیحی از این مورد ارائه دهد، احتمالا در آینده به موفقیت‌های بیشتری برسد. سالانه سرمایه گذاری‌های مالی گسترده از سوی افراد شاخص و دولت‌های قدرتمند صورت می‌گیرد و ارزش پول و فلزات گرانبها دستخوش تغییرات گسترده‌ای می‌شود.
از طلای واقعی تا طلای دیجیتال؛ از تاریخچه پول در جهان چه می‌دانید؟
مفهوم پول در گذر زمان تغییر کرده و این سیر در تاریخچه پول در جهان به خوبی دیده می‌شود. انواع پول اشکال مختلفی به خود گرفته، با اینکه توانسته ارزش خود را به عنوان یک ابزار حفظ کند. اگر سفری به تاریخ داشته باشید، روی این مسئله صحه خواهید گذاشت.
از سال‌های دور اتفاقات مختلف سیاسی، اقتصادی و حتی طبیعی روی ارزش پول اثر گذاشته اما هیچکدام نقش آن را کمرنگ نکرده است. بعد از اینکه طلا از دایره اشیایی که به عنوان پول شناخته می‌شوند خارج شد، به عنوان یک فلز بسیار گرانبها طرفداران زیادی پیدا کرد. البته در قسمت انتهایی همین مطلب در مورد تاریخچه پول در ایران صحبت می‌کنیم و جزئیات بیشتری در این مورد خواهید خواند.
اما مسئله‌ای که امروزه با آنها روبرو هستیم، فراتر از فلز ساده است. دارایی‌های دیجیتال محبوبیت گسترده‌ای در میان جوامع و دولت‌های مختلف پیدا کرده‌‌اند و اغلب افراد نام بیت کوین را شنیده‌اند.
در ادامه سعی می‌کنیم تا گذری بر تاریخچه پول داشته باشیم و موارد جالبی از آن را در بیتشال مطرح نماییم. به زودی با روند شکل گیری، رشد و تغییر دیدگاه بشر به مسئله انواع پول از پول کالایی تا پول رمزنگاری شده یا همان ارز دیجیتال (Cryptocurrency) آشنا خواهیم شد، پس همراه ما باشید!
1- مبادله کالا با کالا
طبق بررسی تاریخچه پول نخستین راه برای رفع نیاز بشر، مبادله کالا با کالا بوده است. هر نوع معامله‌ای که در آن دو کالا به صورت مستقیم با یکدیگر مبادله شوند، به معامله پایاپای یا کالا با کالا مشهور است که در لاتین به آن Barter گفته می‌شود. بعد از تشکیل جوامع بشری، انسان برای تامین نیازهای خود به داد و ستد و مفهومی برای ارزش گذاری کالا یا خدمات نیاز داشته است.
اگرچه این روش بسیار قدیمی بوده و تقریبا منسوخ شده است اما گاهی شرایط ایجاب کرده تا به آن روی آوریم. کشورهایی که با تحریم‌های اقتصادی روبرو هستند و بانک‌های جهانی از انتقال پول سرباز می‌زنند روی به مبادله کالا با کالا می‌آورند.
یک نمونه که هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم تحریم‌های نفت و گاز بر علیه کشور خودمان است که بارها برای فرار از آن دست به دامان مبادله کالا با کالا شده‌ایم. شاید روزی همین موضوع در تاریخچه پول در ایران ثبت شود و از آن به عنوان یک تاکتیک در جنگ اقتصادی نامبرده شود.
یک نمونه جالب دیگر در سال 1994 اتفاق افتاد، زمانی که شرکت مرسدس بنز در قبال اتوبوس‌های تحویلی خود به کشور اکوادور موز تحویل گرفت که ارزش آن معامله چیزی در حدود 65 میلیون دلار تخمین زده شد. همانطور که تا الان متوجه شدید در تاریخچه پول این روش بسیار قدیمی بوده اما هنوز کاربرد دارد.
2- پیداش سکه‌های فلزی
شما در بخش اول تاریخچه پول در جهان متوجه شدید که با وجود مزایای مختلف روش مبادله کالا با کالا، تامین یکسری از محصولات مشکل بود. در موارد زیادی پیش آمده که کشور مبدا برای تامین نیاز خود، کالایی داشته که کشور مقصد از آن بی نیاز بوده است. نیاز کشورها به حدی پیش رفته بود که دیگر توسط همسایگان رفع نمی‌شد و باید تامین کالا از مناطق دوردست صورت می‌گرفت.
گستردگی جوامع بشری و نیازهای جدید انسان سبب پایه گذاری نظام مالی جدیدی شد. به تدریج سکه‌هایی از جنس طلا، نقره و مس مخصوص به هر منطقه به عنوان انواع پول ضرب شدند و تا قرن هفدهم میلادی به ابزار پرداخت در سراسر جهان تبدیل گردیدند. جالب اینکه بدانید در 500 سال قبل از میلاد ضرب طلا در ایران رواج داشته و بعد از آن هند بوده که ضرب طلا را برای مبادلات انجام داده است.
سکه‌های ضرب شده توسط حکومت‌های مختلف برای سال‌های متمادی به عنوان وسیله‌ای برای انجام معامله کاربرد داشت. اما پراکندگی منابع طلا و سایر منابع گرانبها باعث شد تا برخی کشورها دچار مشکل شوند.
با توجه به اینکه بیشتر منابع طلا در آفریقا وجود داشت و برخی از کشورها معادن محدودی داشتند، جنگ بر سر منابع شروع شد. این توزیع نامتوازن و اقدامات استعمارگرانه باعث شد تا کم کم انسان به فکر معاملات تضامنی بیافتد.
3- نقش حواله در تاریخچه پول در جهان
سکه‌ها هم در تاریخچه پول در جهان مشکلات زیادی را به خود دیدند، اگرچه عمر زیادی در نظام مالی و اقتصادی بشر تجربه کردند. نگهداری و حمل و نقل سکه‌ها از بزرگترین عیوب آنها بود و اغلب تجار را در سراسر دنیا در معرض راهزنی و سرقت قرار می‌داد. مشکلات پیش آمده باعث شد تا روی به خرید تضامنی بیاورند و حواله پولی را جهت معامله استفاده کنند.
اینطور که در منابع ذکر شده، اولین بار بازرگانان عرب از این روش استفاده کردند. آنها حواله‌هایی را بین معتمدین در شهرهای مختلف تبادل و بابت آنها سکه طلا دریافت می‌کردند. سپس با طلاهای دریافت شده نسبت به خرید کالاهای مورد نیاز خود اقدام می‌نمودند. در پایان نیز معتمدین در دیدارهای دوجانبه نسبت به حواله‌هایی که در دست داشتند، حساب خود را صاف می‌کردند.
4- پول کاغذی
روش حواله گزینه بسیار خوبی برای مبادلات کالا محسوب می‌شد و سپس معتمدین زیادی به این چرخه اضافه شدند. شاید فکر کنید پس به چه دلیلی این نظام برچیده شد و پول کاغذی رواج پیدا کرد؟ حکومت‌های مختلف از اثرگذاری روش صدور حواله استقبال کردند و خود جای معتمدین را گرفتند. پس برای اینکه کار جنبه بین المللی به خود بگیرد، دولت‌های مختلف ابتکار عمل را به دست گرفته و پول کاغذی چاپ کردند.
آنطور که تاریخچه پول نشان می‌دهد اولین کشوری که در این زمینه کار را شروع کرد، امپراطوری چین بود که می‌خواست سیستم یکپارچه اقتصادی را در کشورش اجرا نماید. آنها به حدی پیشرفت کرده بودند، که تمام سکه‌ها را جمع آوری کرده و حقوق کارمندان را از طریق پول کاغذی پرداخت می‌کردند. چاپ پول متاثر از اقتدار حاکمیت و اعتماد مردم به آن است.
در نهایت، سقوط امپراطوری چین و تورم ناشی از چاپ اسکناس بدون پشتوانه باعث برچیده شدن پول کاغذی از این کشور شد. اما چاپ اسکناس دوباره از قرن 17 میلادی توسط بانک‌های سوئد، انگلیس و سپس سایر اروپا آغاز شد و با جلب اعتماد مردم، این شیوه در دنیا مرسوم گشت.
5- پول الکترونیک
فناوری به کمک نظام مالی و پولی آمد تا تحول تاریخچه پول در همین زمان رخ دهد. خرید از کارت‌های اعتباری که هیچ شباهتی به پول‌های کاغذی ندارند صورت می‌گیرد. کارت‌های بانکی که امروزه از آن استفاده می‌کنیم، پیشینه تقریبا زیادی دارد. برای اولین بار در سال 1946 کارت اعتباری ابداع گردید اما در سال 1967 به شکل عمومی در لندن مورد استفاده قرار گرفت.
تا امروز که هر فرد می‌تواند چندین کارت اعتباری از بانک‌های مختلف داشته باشد. اما ما از این سیستم هم در حال گذار هستیم، درست متوجه شده‌اید ما از یک نظام مالی نوین صحبت می‌کنیم که دور از دست حکومت‌های مختلف می‌ماند. دارایی دیجیتال یا پول مجازی که جدیدترین مفهوم نظام اقتصادی دنیاست و بیشتر از همه ارزش پول کاغذی دولتی را هدف گرفته است.
بهتر است بدانید که رمزارزها تحت نظارت هیچ بانک مرکزی نیستند و با استفاده از فناوری بلاک چین تمامی تراکنش‌های مربوط به آنها رمزنگاری می‌شود و از لحاظ امنیت حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. اگرچه از سال 2009 برای اولین بار با بیت کوین شناخته شدند اما امروزه رمزارزهای زیادی به وجود آمده و جزو دارایی‌های گرانبها در جهان شناخته می‌شوند.
تاریخچه پول در ایران
کشور ما نیز مانند سایر کشورهای جهان دستخوش تغییرات شده که در تاریخچه پول در ایران بیشتر از آن خواهیم خواند. ایران جزو قدیمی‌ترین ملل روی زمین بوده و گاه سرمنشا تغییرات به حساب می‌آمده است.
به طور مثال ایران جزو اولین اقوامی بود که روی به ضرب انواع سکه آورد و تجارت خوبی در این زمینه کسب نمود. در ادامه مطلب از بیتشال به واحدهای مختلف پولی مورد استفاده در ایران خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
- دریک : در زمان هخامنشیان ایجاد شد و روی آن تصویر یک کماندار حکاکی شده بود.
- پشیز : اگرچه در زبان عامیانه به عنوان بی ارزش شناخته می‌شود اما نام برخی سکه‌های برنزی و مسی در حکومت ساسانیان بوده است.
- دینار : در حال حاضر واحد پولی کشورهای زیادی می‌باشد، البته در قدیم نام سکه‌های طلایی مخصوصی در حکومت ساسانیان بوده است.
- محمودی : در زمان حکومت سلطان محمود غزنوی ضرب شده است.
- چاوه : نام اولین اسکناس ایرانی که هنگام حمله مغول به ایران رایج شد.
- صنار : در زمان صفویان وجود داشته و ارزش آن صد دینار بوده است.
- عباسی : از نام شاه عباس گرفته شده و در زمان صفویان استفاده می‌گردید.
- نادری : در دوران نادرشاه پول رایج کشور بوده است.
- پاپاسی : پولی بی ارزش تر از پشیز که در مبادلات مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
- شاهی : در حکومت قاجار پدید آمد و ارزش آن برابر با 50 دینار بود.
- قِران : برگرفته از لقب سلطان صاحب قران ناصرالدین شاه و برابر با هزار دینار بود.
- تومان : در زبان عامیانه تومن و واحد شمارش پول در دوران قاجار محسوب می‌شد.
- ریال : واحد پولی ایران در دوران پهلوی که ارزش آن یک دهم تومان است و امروزه هم واحد پولی ما محسوب می‌گردد.
امیدواریم مطلب تاریخچه پول | چرا بشر از انواع پول استفاده کرد مورد توجه شما قرار گرفته باشد. لطفا نظرات خود را در مورد موضوعات مطرح شده از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.
بسيار جالب ، سايتي بسيار كاربردي درود بر شما