تحلیل تکنیکال را می‌توان اصلی‌ترین ابزار معامله‌گران ارزهای دیجیتال دانست. تحلیل تکنیکال متشکل از الگوهای مختلفی است که به معامله‌گران برای پیش‌بینی روند آینده یک دارایی کمک می‌کند. یک الگو با خطی که نقاط قیمتی مشترک مانند قیمت بسته شدن و سقف و کف قیمتی را در یک دوره زمانی معین به هم متصل می‌کند، مشخص می‌شود. الگوی فنجان و دسته (Cup and Handle) یکی از همین الگوها است که در آن، فنجان به شکل U تشکیل می‌شود و دسته کمی به سمت پایین رانش دارد. در ادامه، با الگوی فنجان و دسته در ارز دیجیتال بیشتر آشنا می‌شویم.
قبل از شروع، لازم است که به چند نکته مهم در مورد این الگو اشاره کنیم.
- Cup and Handle یک الگوی تکنیکال است که ظاهری شبیه به یک فنجان و دسته آن دارد. در اینجا، فنجان به شکل U است و دسته کمی به سمت پایین رانش دارد.
- فنجان و دسته در ارز دیجیتال به عنوان یک الگوی ادامه‌دهنده و سیگنال صعودی در نظر گرفته شده و برای شناسایی فرصت‌های باز کردن پوزیشن لانگ استفاده می‌شود.
- معامله‌گران تکنیکال که از این الگو استفاده می‌کنند، باید یک استاپ اوردر خرید یا همان بای استاپ (Buy-stop) کمی بالاتر از خط روند قسمت دسته الگو داشته باشند.
- این الگو برای اولین بار توسط ویلیام جی اونیل در کتاب «چگونه از بازار سهام درآمد کسب کنیم؟» در سال ۱۹۸۸ مطرح شد.
الگوی فنجان و دسته در ارز دیجیتال چیست؟
تحلیلگر آمریکایی ویلیام جی اونیل الگوی فنجان و دسته (C&H) را در کتاب کلاسیک خود در سال ۱۹۸۸ میلادی مطرح کرد و شرایط تکنیکال لازم برای تشخیص تشکیل این الگو را از طریق یک سری مقالات منتشرشده در روزنامه Investor’s Business Daily ارائه داد.
چون وقتی این الگو تشکیل می‌شود سقف قیمتی قبلی را تست می‌کند، احتمالأ فشار فروش از سوی سرمایه‌گذارانی که قبلاً در آن سطوح خرید کرده‌اند، افزایش می‌یابد. قبل از آغاز روند صعودی، فشار فروش می‌تواند باعث تثبیت قیمت با تمایل به روند نزولی برای یک دوره چهار روزه تا چهار هفته‌ای شود. همانطور که اشاره شد، الگوی فنجان و دسته در ارز دیجیتال یک الگوی ادامه‌دهنده صعودی است و برای شناسایی فرصت‌های خرید کاربرد دارد.
برای تشخیص تشکیل شدن الگوی فنجان و دسته، باید به موارد زیر توجه داشته باشیم:
- طول: به طور کلی، فنجان‌های طولانی‌تر و دارای کف U شکل برجسته‌تر، سیگنال‌های قوی‌تری صادر می‌کنند. همچنین، از فنجان‌های با کف V شکل تیز باید دوری کرد.
- عمق: در حالت ایده‌آل، فنجان نباید عمق خیلی زیادی داشته باشد. از دسته‌های خیلی عمیق نیز باید دوری کرد، زیرا دسته باید در نیمه بالای الگوی فنجان شکل بگیرد.
- حجم: حجم معاملات باید با پایین رفتن قیمت کاهش پیدا کند و در پایه فنجان، پایین‌تر از حد متوسط باقی بماند. سپس، با بالا رفتن قیمت، حجم باید افزایش پیدا کرده و به سمت تست کردن سقف قیمتی قبلی حرکت کند.
ریتست (Retest) مقاومت قبلی برای تاچ کردن سقف قدیمی لازم نیست. با وجود این، هر چه قسمت فوقانی دسته از سقف قیمتی دور باشد، شکست یا بریک اوت (Breakout) باید با قدرت بیشتری صورت بگیرد.
چگونه با الگوی فنجان و دسته ترید کنیم؟
راه‌های مختلفی برای استفاده از الگوی Cup and Handle در ترید ارزهای دیجیتال وجود دارد، اما معامله‌گران اساساً به واسطه این الگو یه دنبال فرصتی برای باز کردن پوزیشن لانگ می‌گردند. در شکل زیر، می‌توانید الگوی فنجان و دسته را ملاحظه کنید. سفارش بای استاپ را کمی بالاتر از خط روند بالای دسته ثبت می‌کنند. به این طریق، سفارش تنها در صورتی انجام خواهد شد که قیمت مقاومت الگو را بشکند. معامله‌گران ممکن است لغزش یا اسلیپیج (Slippage) بیش از حدی را تجربه کنند. توجه داشته باشید که عجله می‌تواند باعث شود به دام شکست کاذب (False Breakout) بیفتید.
از طرف دیگر، منتظر بمانید تا قیمت بالاتر از خط روند در بالای دسته بسته شود، سپس یک لیمیت اوردر (Limit Order) را کمی پایین‌تر از سطح شکست الگو قرار دهید. در این صورت، اگر قیمت به محدوده قبلی برگردد، فرصت خرید را از دست نخواهید داد. البته، اگر قیمت به رشد خود ادامه دهد و پولبک یا برگشتی وجود نداشته باشد، ممکن است فرصت خرید از دست برود.
هدف سود با اندازه‌گیری فاصله بین کف فنجان و سطح شکست الگو و گسترش آن فاصله به سمت بالا از سطح شکست تعیین می‌شود. به عنوان مثال، اگر فاصله بین کف فنجان و سطح شکست دسته ۱۰۰ دلار باشد، حد سود یا تیک پرافیت را بایستی ۱۰۰ دلار بالاتر از دسته قرار دهید. بسته به تحمل ریسک معامله‌گر و نوسانات بازار، حد ضرر یا استاپ لاس ممکن است در محدوده قیمتی زیر دسته یا زیر فنجان تعیین شود.
انواع Cup and Handle
الگوی فنجان و دسته در ارز دیجیتال به چند شکل مختلف شکل می‌گیرد که معامله‌گران کریپتو باید از آن آگاه باشند. همچنین، از آنجایی که بازار ارزهای دیجیتال یک بازار فراکتال است، این الگو در تایم فریم‌های مختلف تشکیل می‌شود.
الگوی فنجان و دسته بالا (Cup and High Handle)
یکی از خصوصیات الگوی فنجان و دسته آن است که دسته باید در محدوده ۱۰ درصدی بالاترین قیمت قبلی شکل بگیرد. مواقعی وجود دارد که بازار به شدت صعودی است و دسته کمی بالاتر از بیشترین قیمت قبلی شکل می‌گیرد، اما همچنان شرط محدوده ۱۰ درصدی را حفظ می‌کند. چنین الگوهایی را الگوی فنجان و دسته بالا یا Cup and High Handle می‌نامند.
در تصویر بالا، ملاحظه می‌کنید که دسته به جای پایین، در بالای بیشترین قیمت قبلی تشکیل شده است. نتیجه الگوی یکسان است و شکست با قیمتی اندک بالاتر صورت می‌گیرد، اما پس از آن، با کاهش حجم، قیمت حالت خنثی پیدا می‌کند تا دسته را تشکیل دهد. این الگو زمانی تأیید می‌شود که شکست بالاتر از بیشترین قیمت دسته صورت بگیرد.
الگوی فنجان و دسته میان‌روزی (Intraday Cup and Handle)
زمانی که اونیل برای نخستین بار الگوی فنجان و دسته را شناسایی کرد، تمرکز بر تایم فریم‌های روزانه بود. اکنون که برنامه‌های نرم‌افزاری دسترسی به نمودارهای میان‌روزی را آسان‌تر کرده‌اند، نوع دیگری از این الگو شناسایی شده است، به طوری که می‌توان آن را در تایم فریم‌های میان‌روزی یا Intraday پیدا کرد.
این نوع الگوی فنجان و دسته به طور مشابه عمل می‌کند، اما سریع‌تر به نتیجه می‌رسد. در تصویر بالا، از تایم فریم ۴ ساعته استفاده شده است. در طول بخش اصلاح، شاهد کاهش حجم معاملات هستیم و در طول بخش رالی قیمت در فنجان، افزایش حجم را مشاهده می‌کنیم. سپس، در طول تشکیل دسته، حجم معاملات در حالت ایده‌آل کاهش پیدا می‌کند، چون خریداران و فروشندگان هر دو از بازار خارج می‌شوند.
الگوی فنجان و دسته معکوس (Inverted Cup and Handle)
الگوی فنجان و دسته در ارز دیجیتال نوع سومی هم دارد که به آن الگوی معکوس می‌گویند و نشان‌دهنده یک الگوی ادامه‌دهنده نزولی است. این الگو در یک بازه زمانی سه تا شش ماهه تشکیل می‌شود و حجم معاملات در تکمیل الگو و تأیید خروج از روند صعودی نقش دارد. در همان زمان، وقتی که تعداد فروشندگان افزایش می‌یابد، الگوی فنجان و دسته معکوس شکل می‌گیرد.
این الگو زمانی تشکیل می‌شود که قیمت از سمت راست فنجان معکوس شروع به ریزش می‌کند. با این حال، الگوی فنجان و دسته معکوس واقعی زمانی رخ می‌دهد که نتواند روند را رو به پایین بشکند و در نهایت، به محدوده حمایتی می‌رسد و سعی می‌کند که کف قیمتی جدیدی را ثبت کند.
یک مثال در ارز دیجیتال اتریوم
ارز دیجیتال اتریوم پس از رالی ۳۰۰ درصدی در آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی، شروع به تثبیت روند صعودی برای تشکیل فنجان کرد. فنجان نسبتاً کم‌عمق و تقریباً به اندازه ۳۰ درصد روند صعودی قبلی بود. پس از اصلاح، قیمت تا نزدیکی سقف قبلی افزایش یافت تا تشکیل فنجان نهایی شود.
با شروع تشکیل دسته، شیب اندک نزولی آن همراه با کاهش حجم معاملات، سرنخ بزرگی بود که این حرکت ممکن است یک تثبیت جزئی باشد. این یک دسته نسبتاً طولانی بود، اما پس از اتمام آن، قیمت اتریوم، همراه با افزایش حجم، روند صعودی را در پیش گرفت.
محدودیت‌های الگوی Cup and Handle
مانند سایر الگوهای تکنیکال، این الگوی نیز بایستی به همراه سیگنال‌ها و اندیکاتورهای دیگر برای انجام معامله استفاده شود. در رابطه با الگوی فنجان و دسته در ارز دیجیتال، محدودیت‌های خاصی وجود دارد که لازم است آن‌ها را بشناسید.
اولین مورد آن است که ممکن است مدتی طول بکشد تا الگو به طور کامل شکل بگیرد که می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های دیرهنگام شود. معمولاً بین یک ماه تا یک سال برای تشکیل الگوی فنجان و دسته زمان لازم است، اما همچنین ممکن است خیلی سریع این اتفاق رخ دهد یا برعکس چندین سال طول بکشد. همین امر موجب می‌شود تا در برخی موارد، یک الگوی مبهم باشد.
مسئله دیگر مربوط به عمق بخش فنجان در الگو است. گاهی اوقات، یک فنجان کم‌عمق می‌تواند به منزله صدور سیگنال باشد، در حالی که بعضی اوقات دیگر، یک فنجان عمیق می‌تواند سیگنالی نادرست باشد. به علاوه، بعضاً فنجان بدون دسته مشخص تشکیل می‌شود.
در نهایت، یک محدودیت دیگر و اما مشترک در میان الگوهای تکنیکال، از جمله الگوی فنجان و دسته، آن است که می‌تواند در رابطه با دارایی‌های با نقدینگی پایین یا به اصطلاح غیرنقدشونده، قابل اعتماد نباشد.
سخن آخر
تحلیل تکنیکال اصلی‌ترین ابزار معامله‌گران ارزهای دیجیتال است. معامله‌گران برای پیش‌بینی روند و تغییرات قیمتی دارایی‌های مختلف، از ابزارها، اندیکاتورها و الگوهای مختلفی استفاده می‌کنند. الگوی فنجان و دسته بیش از سه دهه است که وجود دارد و به طور گسترده توسط معامله‌گران بازارهای مختلف دنبال می‌شود. اگرچه محدودیت‌های این الگو را نباید نادیده گرفت، اما روندهای قوی در بازار کریپتو کمک می‌کند تا الگوی فنجان و دسته در این دسته معاملات مؤثر واقع شود.
