استخرهای نقدینگی یکی از فناوری‌های بنیادی موجود در اکوسیستم فعلی دیفای است. آنها بخشی اساسی از بازار ساز خودکار (AMM)، پروتکل‌های اعطای وام، ییلد فارمینگ، دارایی‌های مصنوعی، بیمه دورن زنجیرهای، بازی‌های بلاکچین هستند (این لیست ادامه دارد).
به خودی خود، این ایده کاملاً ساده است. استخر نقدینگی اساساً وجوهی است که در یک استخر دیجیتالی بزرگ جمع می‌شود. اما در یک محیط بدون اجازه، جایی که هرکسی می تواند به آن نقدینگی اضافه کند، می توانید با این استخر چه کاری انجام دهید؟ بیایید بررسی کنیم که دیفای چگونه ایده استخرهای نقدینگی را بوجود آورده است.
معرفی
امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) باعث تغییر اساسی فعالیتهای موجود شده است. حجم DEX به طور معنی داری می‌تواند با حجم صرافی‌های متمرکز رقابت کند. از دسامبر سال 2020، تقریباً 15 میلیارد دلار در پروتکل‌های دیفای سرمایه گذاری شده است. این اکوسیستم با انواع جدیدی از محصولات به سرعت در حال گسترش است.
اما چه چیزی این همه گسترش را ممکن می‌کند؟ یکی از فن آوری‌های اساسی در پشت همه این محصولات، استخر نقدینگی است.
استخر نقدینگی چیست؟
استخر نقدینگی مجموعه وجوهی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شده است. استخرهای نقدینگی برای تسهیل معاملات غیرمتمرکز، اعطای وام و بسیاری از عملکردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند که آنها را مورد بررسی قرار خواهیم کرد.
استخرهای نقدینگی ستون فقرات بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) مانند Uniswap هستند. کاربرانی که ارائه دهندگان نقدینگی (LP) نامیده می‌شوند برای ایجاد بازار مقدار برابر از دو توکن را در یک استخر جمع می‌کنند. آنها در ازای تأمین وجوه خود، متناسب با سهم خود از کل نقدینگی، از معاملاتی که در استخر آنها اتفاق می‌افتد، کارمزد معاملاتی می‌گیرند.
از آنجا که هرکسی می‌تواند تأمین کننده نقدینگی باشد، AMMها بازارسازی را در دسترس قرار داده‌اند.
یکی از اولین پروتکل‌های استفاده کننده از استخرهای نقدینگی Bancor بود، اما این مفهوم با محبوبیت Uniswap بیشتر مورد توجه قرار گرفت. برخی دیگر از صرافی‌های معروف که از استخرهای نقدینگی در اتریوم استفاده می‌کنند SushiSwap ، Curve و Balancer هستند. استخرهای نقدینگی در این حوزه دارای توکن‌های ERC-20 هستند. معادل‌های مشابه بر روی زنجیره هوشمند بایننس شامل PancakeSwap، BakerySwap و BurgerSwap هستند، جایی که استخرها دارای توکن BEP-20 هستند.
استخرهای نقدینگی در مقابل دفترهای سفارشات
برای درک تفاوت استخرهای نقدینگی، بیایید به بخش اساسی تجارت الکترونیکی (دفتر سفارشات) نگاهی بیندازیم. به زبان ساده، دفتر سفارش مجموعه‌ای از سفارشات باز برای یک بازار معین است.
سیستمی که سفارشات را با یکدیگر منطبق می‌کند، موتور منطبق نامیده می‌شود. همراه با موتور منطبق، دفتر سفارش هسته اصلی هر صرافی متمرکز (CEX) است. این مدل برای تسهیل مبادلات کارآمد عالی است و امکان ایجاد بازارهای پیچیده مالی را فراهم می‌کند.
معاملات دیفای ، شامل معاملات بصورت زنجیرهای است، بدون اینکه یک طرف متمرکز منابع مالی را در اختیار داشته باشد. این مسئله وقتی به دفتر سفارش می‌رسیم مشکلی را به وجود می‌آورد. هر تعامل با دفتر سفارش به کارمزد نیاز دارد که انجام معاملات را بسیار گران می‌کند.
این امر همچنین باعث می‌شود فرصت شغلی بازارسازی، بازرگانانی که نقدینگی جفت‌های معاملاتی را تأمین می‌کنند، بسیار پرهزینه باشد. مهمتر از همه، اکثر زنجیره‌های بلوکی نمی‌توانند نقدینگی مورد نیاز را برای تجارت میلیاردها دلار هر روزه تامین کنند.
این بدان معنی است که در یک بلاکچین مانند اتریوم، ایجاد دفتر سفارشات درون زنجیرهای عملا غیرممکن است. می‌توانید از زنجیرهای جانبی یا راه حل‌های لایه دو استفاده کنید که در آینده در دسترس هستند. با این حال، شبکه قادر به مدیریت نقدینگی به شکل فعلی نیست.
قبل از ادامه کار، لازم به ذکر است که DEXهایی وجود دارند که با دفترهای سفارشات کاملاً خوب کار می‌کنند. Binance DEX بر روی زنجیره بایننس ساخته شده است و به طور خاص برای تجارت سریع و ارزان طراحی شده است. مثال دیگر پروژه سرم است که در زنجیره بلوکی Solana ساخته شده است.
از آنجا که بسیاری از دارایی‌های موجود در فضای رمزنگاری روی اتریوم هستند، نمی‌توانید آنها را بر روی شبکه‌های دیگر معامله کنید، مگر اینکه از نوعی پل متقابل استفاده کنید.
استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟
بازارسازان خودکار (AMM) این بازی را تغییر داده‌اند. AMMها نوآوری‌های بسیار مهمی هستند که امکان تجارت درون زنجیرهای و بدون نیاز به دفتر سفارش را فراهم می‌کنند. از آنجا که برای انجام معاملات به هیچ یک از طرفین مستقیم احتیاج نیست، معامله گران می‌توانند به جفت‌های توکنی قرار وارد و خارج شوند که احتمالاً در صرافی های با دفتر سفارش به نقدینگی بسیار زیاد نیاز دارد.
شما می توانید یک صرافی با دفتر سفارش را به صورت همتا به همتا تصور کنید، که خریداران و فروشندگان از طریق دفتر سفارش به یکدیگر متصل می‌شوند. به عنوان مثال، معامله در Binance DEX همتا به همتا است زیرا معاملات مستقیماً بین کیف پول‌های کاربران انجام می‌شود.
خرید و فروش با استفاده از AMM متفاوت است. شما می‌توانید معامله با AMM را به عنوان قرارداد همتا به همتا در نظر بگیرید.
همانطور که اشاره کردیم، استخر نقدینگی مجموعه‌ای از وجوه است که در یک قرارداد هوشمند توسط ارائه دهندگان نقدینگی واریز می‌شود. هنگام انجام معامله بر روی یک AMM، به معنای سنتی طرف مقابل ندارید. در عوض، شما معامله را در برابر نقدینگی موجود در استخر نقدینگی انجام می‌دهید. برای خریدار، نیازی به فروشنده در یک لحظه خاص نیست، فقط نقدینگی کافی در استخر کافی است.
هنگام خرید جدیدترین کوین در Uniswap، در طرف مقابل فروشنده‌ای به معنای سنتی نیست. درعوض، فعالیت شما توسط الگوریتمی کنترل می‌شود که کنترل کننده استخر نقدینگی است. علاوه بر این، قیمت گذاری نیز توسط این الگوریتم براساس معاملات انجام شده در استخر تعیین می‌شود. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد این موضوع داشته باشید، مقاله AMM ما را تا آخر دنبال کنید.
مسلماً نقدینگی باید به جایی برسد و هرکسی می‌تواند تأمین کننده نقدینگی باشد، بنابراین می‌توان به نوعی به عنوان طرف مقابل شما تلقی شود. اما مشابه مدل دفتر سفارشات نیست چرا که شما با قراردادی ارتباط دارید که حاکم بر استخر نقدینگی است.
استخرهای نقدینگی برای چه مواردی استفاده می‌شوند؟
تا کنون، ما بیشتر در مورد AMMها بحث کردیم که محبوب‌ترین نوع استفاده از منابع نقدینگی هستند. با این حال، همانطور که گفتیم، استخر نقدینگی یک مفهوم کاملاً ساده است، بنابراین می‌توان آن را به طرق مختلف استفاده کرد.
یکی از این موارد، تولید محصول یا استخراج نقدینگی است. استخرهای نقدینگی اساس پلتفرم‌های خودکار ایجاد سوددهی هستند، که کاربران وجوه خود را به استخرهایی اضافه می‌کنند و سپس برای تولید محصول استفاده می شوند.
توزیع توکن‌های جدید در دست افراد مناسب یک مشکل بسیار دشوار برای پروژه‌های رمزنگاری است. استخراج نقدینگی یکی از موفقیت آمیزترین رویکردها بوده است. اساساً توکن‌ها به صورت الگوریتمی بین کاربرانی که توکن‌های خود را در استخر نقدینگی قرار می‌دهند توزیع می‌شود. سپس، توکن‌های تازه تولید شده متناسب با سهم هر کاربر از استخر توزیع می‌شود.
به خاطر داشته باشید که می‌تواند حتی توکن‌هایی از سایر استخرهای نقدینگی باشد که توکن استخر نامیده می‌شوند. به عنوان مثال، اگر برای Uniswap نقدینگی تامین می‌کنید یا به Comound سرمایه قرض می‌دهید توکن‌هایی دریافت می‌کنید که نشان دهنده سهم شما در این مجموعه است. شاید بتوانید آن توکن‌ها را در یک استخر دیگر واریز کنید و در ازای آن سود دریافت کنید. این زنجیره‌ها می‌توانند پیچیده شوند، زیرا پروتکل‌ها توکن‌های استخر سایر پروتکل‌ها را در محصولات خود ادغام می‌کنند و غیره.
ما همچنین می توانیم به حکمرانی به عنوان یک مورد استفاده در نظر بگیریم. در بعضی موارد، آستانه آرا بسیار بالایی وجود دارد که می‌تواند حکمرانی را ارائه دهد. اگر وجوه جمع آوری شود، شرکت کنندگان می‌توانند برای یک هدف مشترک که برای پروتکل مهم است، دور هم جمع شوند.
بخش جدید دیفای که در حال پیدایش است بیمه در برابر ریسک قرارداد هوشمند است. بسیاری از اقدامات آن نیز توسط استخرهای نقدینگی انجام می‌شوند.
یکی دیگر از کاربردهای جالب توجه استخرهای نقدینگی، استفاده از سهم است. این مفهوم از منابع مالی سنتی گرفته شده و شامل تقسیم محصولات مالی بر اساس ریسک و بازده آنها است. همانطور که انتظار دارید، این محصولات به LP ها اجازه می‌دهد تا نمایه‌های ریسک و بازده را انتخاب کنند.
ایجاد دارایی‌های مصنوعی در بلاکچین نیز به استخر نقدینگی متکی است. مقداری وثیقه به یک استخر نقدینگی اضافه کنید، آن را به یک اوراکل معتبر متصل کنید، و حالا یک توکن برای خود ایجاد کرده‌اید که وابسته به هر دارایی است که برای آن توکن ایجاد کرده‌اید. در واقعیت این امر یک مقدار پیچیده‌تر است، اما ایده اصلی آن ساده است.
به چه چیز دیگری می‌توانیم فکر کنیم؟ احتمالاً کاربردهای بیشتری برای استخرهای نقدینگی وجود دارد که هنوز کشف نشده‌اند و همه اینها به هوشمندی توسعه دهندگان دیفای بستگی دارد.
خطرات استخرهای نقدینگی
اگر نقدینگی خود را به AMM ارائه دهید، باید با مفهومی به نام ضرر ناگهانی آگاه باشید. به طور خلاصه، زمانیکه نقدینگی برای یک AMM تامین می‌کنید مقدار ضرر حاصل از نگهداری این دارایی نسبت به ارزش دلار را ضرر ناگهانی می‌گویند.
اگر نقدینگی یک AMM را تأمین می کنید ، احتمالاً در معرض ضرر غیرقابل جبران هستید. گاهی اوقات می تواند ریز باشد. گاهی اوقات می تواند بسیار بزرگ باشد. اگر قصد دارید وجوه خود را در یک گروه نقدینگی دو طرفه قرار دهید ، حتما مقاله ما را در مورد آن بخوانید.
نکته دیگری که باید به خاطر بسپارید خطرات قرارداد هوشمند است. وقتی وجوه خود را به یک استخر نقدینگی واریز می‌کنید، آن وجوه در استخر هستند. بنابراین، در حالی که از نظر فنی هیچ واسطه‌ای موجودی وجوه شما را در اختیار ندارد، می‌توان قرارداد را خود متولی آن وجوه دانست. به عنوان مثال اگر اشکال یا نوعی سواستفاده در وام فوری وجود داشته باشد، وجوه شما برای همیشه از بین می‌رود.
همچنین مراقب پروژه‌هایی که توسعه دهندگان اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند، باشید. گاهی اوقات، توسعه دهندگان می‌توانند یک کلید مدیریت یا دسترسی‌های دیگر به کد قرارداد هوشمند داشته باشند. این موضوع می‌تواند آنها را قادر به انجام کارهای مخرب مانند کنترل منابع مالی در استخر کند.
جمع بندی
استخرهای نقدینگی یکی از ارکان اصلی فناوری‌های دیفای است. آنها معاملات غیرمتمرکز، وام، ایجاد بازدهی و موارد دیگر را امکان پذیر می‌کنند. این قراردادهای هوشمند تقریباً در هر قسمت از دیفای بوجود می‌آیند و به احتمال زیاد این کار ادامه پیدا خواهد کرد.
