بازارساز خودکار (AMM) چیست و چه کاربردی دارند؟
بجای اعتماد به خریداران و فروشندگان در بازارهای مالی سنتی، AMMها یا بازارساز (ان) خودکار از طریق استخرهای نقدینگی، نقدینگی اکوسیستم دیفای را در تمام مدت تامین می‌کنند. AMMها یک ابزار مالی منحصر به فرد در جهت رشد دیفای و شبکه‌هایی مثل اتریوم هستند. این فناوری جدید غیرمتمرکز است، همیشه برای تجارت در دسترس است و به تعامل سنتی بین خریداران و فروشندگان متکی نیست.
این روش جدید از مبادله دارایی‌ها، بطور کلی در بردارنده ایده‌های اتریوم، رمزنگاری و فناوری بلاکچین است. هیچ شخص یا سازمانی سیستم را کنترل نمی‌کند و هر کسی می‌تواند راه حل‌های جدیدی ایجاد و در این سیستم مشارکت کند. صرافی غیرمتمرکز از بازارساز خودکار در جهت تامین نقدینگی استفاده می‌کند، بنابراین می‌توان گفت صرافی غیرمتمرکز نوعی AMM است با ویژگی‌های بیشتر!
بازارساز خودکار چیست؟
بازارسازان خودکار (AMM) بخشی از اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (دیفای) هستند. آنها اجازه می‌دهند دارایی‌های دیجیتال به روشی بدون نیاز به مجوز و بصورت خودکار با استفاده از استخر نقدینگی برخلاف بازار سنتی که به حضور خریداران و فروشندگان نیاز دارد، معامله شود. کاربران AMM استخرهای نقدینگی را با توکن‌های رمزنگاری (رمز ارزها) فراهم می‌کنند. استخرهای نقدینگی می‌توانند برای اهداف مختلف بهینه شوند و ثابت شده است که ابزاری مهم در اکوسیستم دیفای هستند.
بازارسازان خودکار اجازه می‌دهند دارایی‌های دیجیتال بدون نیاز به مجوز و به طور خودکار با استفاده از استخرهای نقدینگی برخلاف بازار سنتی که به خریداران و فروشندگان نیاز دارد، معامله شوند. در یک بستر صرافی سنتی، خریداران و فروشندگان قیمت‌های مختلفی را برای یک دارایی ارائه می‌دهند. وقتی سایر کاربران قیمت ذکر شده را قابل قبول بدانند، معامله انجام می‌شود و این قیمت به قیمت بازار آن دارایی تبدیل می‌شود. سهام، طلا، املاک و مستغلات و سایر دارایی‌ها برای تجارت به این ساختار سنتی بازار متکی هستند. با این حال، AMMها رویکرد متفاوتی نسبت به معاملات دارایی‌ها دارند.
استخرهای نقدینگی و تأمین کنندگان نقدینگی
وظیفه اصلی نقدینگی این است که چگونه یک دارایی بدون تأثیر بر قیمت بازار، به دارایی دیگر که اغلب یک ارز فیات می‌باشد، تبدیل شود. قبل از ورود AMMها، تامین نقدینگی برای صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) در بستر اتریوم یک چالش بود. به عنوان یک فناوری جدید با یک رابط کاربری پیچیده، تعداد خریداران و فروشندگان اندک بود و این بدان معنا بود که یافتن افراد کافی برای خرید و فروش دشوار بود.
AMMها با ایجاد استخرهای نقدینگی و ارائه پاداش و انگیزه به تأمین کنندگان نقدینگی برای تأمین دارایی این استخرها، مشکل نقدینگی محدود را برطرف می‌کنند. هرچه دارایی‌های موجود در یک استخر بیشتر باشد و نقدینگی استخر بالاتر باشد، معامله کردن در صرافی‌های غیرمتمرکز آسان‌تر می‌شود.
در پلتفرم‌های AMM، بجای معامله بین خریداران و فروشندگان، کاربران با یک استخر نقدینگی معامله می‌کنند. در هسته اصلی خود، استخر نقدینگی یک مجموعه مشترک از توکن‌هاست. کاربران استخرهای نقدینگی را با استفاده از توکن‌ها ایجاد می‌کنند و قیمت توکن‌های موجود در استخر با یک فرمول ریاضی تعیین می‌شود. با تغییر فرمول، می‌توان استخرهای نقدینگی را برای اهداف مختلف بهینه کرد.
هر فردی که به اینترنت متصل باشد و هر نوع توکن ERC-20 یا BEP-20 در اختیار داشته باشد، می‌تواند با فراهم کردن توکن برای استخر نقدینگی AMM به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شود. ارائه دهندگان نقدینگی به طور معمول با تهیه توکن برای استخر، پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش توسط معامله گرانی که با استخر نقدینگی تعامل دارند پرداخت می‌شود. اخیراً، تأمین کنندگان نقدینگی همچنین از طریق آنچه به عنوان “ییلد فارمینگ” شناخته می‌شود، توانسته‌اند بصورت توکن‌های پروژه کسب درآمد کنند.
فرمول محصول ثابت
AMMها به یک روش اصلی برای معامله دارایی در اکوسیستم دیفای تبدیل شده‌اند و همه این‌ها با ارسال یک پست در وبلاگ درباره “بازارسازان درون زنجیره‌ای” توسط بنیان‌گذار اتریوم “ویتالیک بوترین” آغاز شد. چهارچوب اصلی AMMها یک فرمول ساده ریاضی است که می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. رایج‌ترین مورد توسط ویتالیک بصورت زیر پیشنهاد شده است:
tokenA_balance(p) * tokenB_balance(p) = k
و توسط یونی سواپ بصورت زیر ترویج شده است:
x * y = k
ثابت نشان داده شده بصورت K به معنای وجود یک موجودی ثابت از دارایی است که قیمت توکن‌ها را در یک استخر نقدینگی تعیین می‌کند. به عنوان مثال، اگر AMM دارای اتر (ETH) و بیت کوین (BTC)، دو دارایی دارای نوسان قیمت باشد، هر بار که ETH خریداری می‌شود، قیمت ETH افزایش می‌یابد زیرا ETH در استخر کمتر از زمان قبل از خرید است. برعکس، قیمت بیت کوین با افزایش BTC در استخر کاهش می‌یابد.
استخر از نظر موجودی ثابت باقی می‌ماند، که در آن ارزش کل ETH در استخر همیشه برابر با ارزش کل BTC در استخر خواهد بود. حجم استخرها تنها زمانی‌که تامین کنندگان نقدینگی اضافه می‌شوند از نظر اندازه رشد می‌کند. قیمت توکن‌ها در یک استخر AMM از منحنی تعیین شده با این فرمول پیروی می‌کنند.
در این حالت از موجودی ثابت، با خرید یک ETH، قیمت ETH کمی در منحنی بالا می‌رود و فروش یک ETH، قیمت ETH را کمی در منحنی پایین می‌آورد. عکس این موضوع برای قیمت BTC در استخر ETH-BTC اتفاق می‌افتد. مهم نیست که قیمت چقدر دارای نوسان باشد، در نهایت بازگشت به حالت تعادل وجود دارد که نشان دهنده قیمت نسبتاً دقیق بازار است.
اگر قیمت AMM بیش از قیمت بازار در سایر صرافی‌ها باشد، این مدل معامله گران را ترغیب می‌کند تا از اختلاف قیمت بین AMM و صرافی‌های ارزهای دیجیتال خارج از بازار استفاده کنند تا بار دیگر به تعادل برسند. فرمول ثابت یک جز منحصر به فرد از AMMها است، این مورد نحوه عملکرد AMMهای مختلف را تعیین می‌کند.
تغییرات بازار ساز خودکار
در پست اصلی ویتالیک بوترین که خواستار بازارهای پول خودکار یا زنجیره‌ای بود، تأکید کرد که AMMها نباید تنها گزینه موجود برای معامله غیرمتمرکز باشند. در عوض، لازم است که راه‌های زیادی برای معاملات توکن وجود داشته باشد، زیرا صرافی‌های بدون AMM برای دقیق نگه داشتن قیمت AMM حیاتی بودند. با این حال، آنچه او پیش بینی نکرد، توسعه رویکردهای مختلف به AMMها بود.
اکوسیستم دیفای به سرعت تکامل می‌یابد، اما سه مدل غالب AMM ظهور کرده‌اند: یونی سواپ، Curve و Balancer.
فناوری پیشگام بکار گرفته شده در یونی سواپ به کاربران این امکان را می‌دهد که یک استخر نقدینگی با هر جفت ارز ERC-20 با نسبت 50/50 ایجاد کنند و به ماندگارترین مدل AMM در اتریوم تبدیل شده است.
Curve در ایجاد استخر نقدینگی از دارایی‌های مشابه مانند استیبل کوین‌ها تخصص دارد و در نتیجه، ضمن حل مشکل نقدینگی محدود، کمترین نرخ و کارآمدترین معاملات را ارائه می‌دهد.
Balancer با اجازه دادن به کاربران برای ایجاد استخر نقدینگی پویا با حداکثر هشت دارایی مختلف در هر نسبت، محدودیت یونی سواپ را گسترش می‌دهد، بنابراین انعطاف پذیری AMMها را گسترش می‌دهد.
جمع‌بندی
اگرچه بازارسازان خودکار از فناوری جدیدی استفاده می‌کنند، نسخه‌های آن یک ابزار مالی اساسی در اکوسیستم دیفای را که به سرعت در حال تکامل است را ثابت کرده‌اند و نشانه‌ای از بلوغ این صنعت است. نظر شما درباره بازارساز خودکار چیست؟ لطفا با ما به اشتراک بگذارید.
