انواع ارزهای دیجیتال؛ معرفی ۱۳ دسته اصلی رمز ارزها

در سال­های اخیر ارزهای دیجیتال به شدت توجه افراد مختلف در سرتاسر جهان را به خود جلب کرده­اند. اما این دنیای وسیع و پیچیده، دسته‌بندی‌های مختلفی را نیز شامل می‌شود. در این مطلب، با ۱۳ دسته اصلی رمز ارزها آشنا خواهیم شد و به بررسی جزئیات هر کدام از آن­ها می­پردازیم.

آغاز داستان ارزهای دیجیتال

دنیای ارزهای دیجیتال داستانی هیجان‌انگیز و پر از تحول را با خود به همراه دارد. در سال ۲۰۰۹، بیت‌کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال پا به عرصه گذاشت و تقریبا هیچ رقیبی نداشت. اما این در ادامه رقبای جدیدی در کنار بیت کوین قرار گرفتند. تا سال ۲۰۱۱، نوع‌های تازه‌ای از ارزهای دیجیتال سر برآوردند. رقبای بیت‌کوین با الهام از فناوری بلاک‌چین که بیت‌کوین روی آن ساخته شده بود، پلتفرم‌ها و ارزهای دیجیتال خودشان را راه‌اندازی کردند. ناگهان، مسابقه‌ای داغ برای خلق ارزهای دیجیتال بیشتر آغاز شد.

هجوم به سوی ارزهای دیجیتال، انقلابی در خدمات مالی است که نه تنها بر یک کشور خاص، بلکه بر کل دنیا تاثیر گذاشته است. این که بگوییم ارزهای دیجیتال امروزه محبوب هستند، کم‌لطفی در حق آن‌هاست. یکی از دلایل تسخیر قلب‌ها، ذهن‌ها و کیف پول‌های مردم توسط ارزهای دیجیتال، ماهیت نوآورانه‌ی فناوری بلاک‌چین آن است.

این شگفت‌انگیز است که بلاک‌چین و مفهوم عدم تمرکز (decentralization) نه تنها در امور مالی، بلکه در بسیاری از صنایع، نیازها و کاربردهای دیگر در جامعه ما قابل استفاده است. سرعت بالای فناوری بلاک‌چین هم مزیت دیگری است. برای مثال، انتقال وجه به خارج از کشور که قبلا با حواله ۳ تا ۵ روز طول می‌کشید، حالا با بلاک‌چین تقریبا لحظه‌ای انجام می‌شود، یا در بدترین حالت، چند دقیقه طول می‌کشد.

به نظر می‌رسد دلایل محبوبیت ارزهای دیجیتال بی‌پایان است. ارزهای دیجیتال ویژگی‌های متعددی را به نمایش می‌گذارند که هم برای تخیلات بشر و هم برای نیازهای روزمره ما جذاب هستند.

دنیای شلوغ ارزهای دیجیتال: هزاران نوع و همچنان در حال رشد

امروزه هزاران نوع ارز دیجیتال مختلف در جهان وجود دارد و در حالی که هر کدام برای ارائه یک ویژگی یا عملکرد جدید طراحی شده‌اند، اکثر آن‌ها بر اساس اصولی مشابه بیت‌کوین بنا شده‌اند. ارزهای دیجیتال توسط یک مرجع مرکزی مانند بانک یا دولت صادر، تنظیم یا پشتیبانی نمی‌شوند. آن‌ها به صورت غیرمتمرکز (decentralized) و نه متمرکز (centralized) عمل می‌کنند.

ارزهای دیجیتال با استفاده از یک دفتر کل توزیع‌شده (بلاک‌چین) و بررسی همتا به همتا (P2P) ایجاد می‌شوند. بیت‌کوین و سایر ارزها با کد رایانه‌ای تخصصی به نام رمزنگاری (cryptography) رمزگذاری (ایمن‌سازی) می‌شوند.

ارزهای دیجیتال به عنوان دارایی، به طور کلی در کیف پول‌های دیجیتال، اغلب یک کیف پول بلاک‌چین، ذخیره می‌شوند که به کاربران امکان مدیریت و تجارت سکه‌های خود را می‌دهد. با توجه به آمار مارس ۲۰۲۲، بیش از ۱۸۰۰۰ نوع مختلف ارز دیجیتال وجود داشت که در مجموع ارزش کل بازار (market cap) تمام ارزهای دیجیتال به ۲ تریلیون دلار می‌رسید. همچنین، در مارس ۲۰۲۲، تقریباً ۸ درصد از جمعیت ایالات متحده در تجارت ارزهای دیجیتال شرکت داشتند. و به عنوان یک قاره، آسیا بیش از چهار برابر سایر قاره‌ها کاربر ارز دیجیتال داشت.

کریپتوکوین چیست؟ فراتر از یک ارز دیجیتال

کریپتوکوین رشته‌هایی از کد رایانه‌ای هستند که می‌توانند نماینده یک دارایی، مفهوم یا پروژه باشند. این دارایی، مفهوم یا پروژه می‌تواند ملموس، مجازی یا دیجیتال باشد و برای مصارف مختلف و با ارزش‌گذاری‌های متفاوتی به کار رود. در ابتدا، این کوین‌ها برای عمل به عنوان نوعی ارز در نظر گرفته شده بودند.

ارزهای دیجیتال (cryptocurrency) شبیه ارزهای رایج (fiat currency) مانند دلار، یورو یا ین نیستند. پول رایج، ملموس است؛ توسط نهادهای مرکزی اداره می‌شود و به عنوان ذخیره ارزش عمل می‌کند: شما می‌توانید هر نوع پول رایج را با کالاها و خدمات مبادله کنید. اما ارزهای دیجیتال – شامل انواع مختلف کوین‌هایی که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم – می‌توانند اهدافی فراتر از یک ارز داشته باشند.

استفاده از ارز دیجیتال به عنوان «پول» تنها بخش کوچکی از قابلیت‌های بلاک‌چین را در بر می‌گیرد. از آنجایی که برخی از ارزهای دیجیتال بر بستر فناوری بلاک‌چین ساخته شده‌اند، می‌توانند راه‌حل‌هایی برای مشکلات ریشه‌ای در تقریبا هر بخش از اقتصاد ما ارائه دهند.

چرا دنیای ارزهای دیجیتال تا این حد متنوع است؟

دلایل متعددی برای وجود تنوع زیاد در دنیای ارزهای دیجیتال وجود دارد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

1. اهداف و کاربردهای مختلف:

هر ارز دیجیتال می‌تواند با اهداف و کاربردهای خاص خود طراحی و ارائه شود. به عنوان مثال، بیت‌کوین به عنوان اولین و مشهورترین ارز دیجیتال، عمدتاً برای مبادلات و تراکنش‌های مالی به کار می‌رود. در حالی که اتریوم به عنوان پلتفرمی برای اجرای قراردادهای هوشمند و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) شناخته می‌شود.

2. نوآوری و آزمایش:

فناوری بلاک‌چین و دنیای ارزهای دیجیتال هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارند و فضایی مناسب برای نوآوری و آزمایش ایده‌های جدید به شمار می‌روند. به همین دلیل، شاهد ظهور ارزهای دیجیتال جدیدی هستیم که هر کدام سعی می‌کنند با ارائه ویژگی‌ها و عملکردهای منحصر به فرد خود، در این رقابت پیشرو باشند.

3. حل مشکلات خاص:

برخی از ارزهای دیجیتال با هدف حل مشکلات خاصی در حوزه‌های مختلف مانند امور مالی، زنجیره تامین، مدیریت هویت و غیره طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، ارز دیجیتال IOTA برای ارائه راه‌حلی مقرون به صرفه و کارآمد برای تراکنش‌های داده در اینترنت اشیا (IoT) ایجاد شده است.

4. تمرکز بر جوامع خاص:

بعضی از ارزهای دیجیتال به طور خاص برای جوامع یا گروه‌های خاصی از افراد طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، ارز دیجیتال Chia با هدف ترویج کشاورزی پایدار و ارائه پاداش به کشاورزان برای فعالیت‌های دوستدار محیط زیست ایجاد شده است.

5. سرگرمی و سودآوری:

در کنار کاربردهای واقعی، برخی از ارزهای دیجیتال صرفاً برای سرگرمی یا با هدف کسب سود کوتاه‌مدت از نوسانات قیمتی در بازار ایجاد می‌شوند. این دسته از ارزها که به عنوان “میم کوین” (meme coin) شناخته می‌شوند، اغلب بر اساس شوخی‌ها یا شخصیت‌های اینترنتی محبوب شکل می‌گیرند و ممکن است فاقد ارزش ذاتی یا کاربردی باشند.

6. رقابت و تنوع:

وجود تنوع در دنیای ارزهای دیجیتال به ایجاد رقابت و پویایی در این بازار نوپا کمک می‌کند. این رقابت می‌تواند منجر به نوآوری‌های بیشتر در بازار ارز دیجیتال بیتشال، ارائه خدمات بهتر و در نهایت، انتخاب‌های متنوع‌تر برای کاربران شود.

دنیای متنوع کریپتو: تمایز بین کوین، توکن و انواع آن‌ها

اگرچه برخی افراد به اشتباه از واژه‌های کریپتو، کوین و توکن به جای هم استفاده می‌کنند، اما این موارد تفاوت‌هایی با هم دارند. برای درک اولیه از ارزهای دیجیتال، مهم است که بدانیم این اصطلاحات چگونه از یکدیگر متمایز می‌شوند. به طور کلی، ارزهای دیجیتال به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• کوین (Coin): این دسته شامل بیت‌کوین و آلت‌کوین‌ها (تمام ارزهای دیجیتال به جز بیت‌کوین) می‌شود.
• توکن (Token): توکن‌ها دارایی‌های قابل برنامه‌ریزی هستند که در بلاک‌چین یک پلتفرم خاص وجود دارند.

واژه آلت‌کوین به تمام ارزهای دیجیتال به جز بیت‌کوین اشاره دارد. برخی از انواع اصلی آلت‌کوین‌ها عبارتند از:

• ارزهای دیجیتال مبتنی بر استخراج (Mining-based cryptocurrencies): این دسته از ارزهای دیجیتال مشابه بیت‌کوین از طریق فرآیند استخراج (ماینینگ) ایجاد می‌شوند.
• استیبل‌کوین (Stablecoin): استیبل‌کوین‌ها نوعی ارز دیجیتال هستند که ارزش آن‌ها به دارایی‌های ثابتی مانند دلار آمریکا، یورو یا طلا وابسته است. این وابستگی باعث می‌شود تا استیبل‌کوین‌ها برخلاف نوسانات شدید بسیاری از ارزهای دیجیتال، از ثبات قیمتی نسبی برخوردار باشند.
• توکن‌های امنیتی (Security Token): این توکن‌ها نشان‌دهنده مالکیت یک دارایی واقعی در دنیای حقیقی هستند، مانند سهام یک شرکت، املاک و مستغلات یا آثار هنری.
• توکن‌های کاربردی (Utility Token): این توکن‌ها برای دسترسی به خدمات یا محصولات خاص یک پلتفرم بلاک‌چین خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کوین در مقابل توکن

کوین و توکن هر دو از اصطلاحات ارز دیجیتال هستند که تفاوت­های بارزی با یکدیگر دارند. برخی افراد به اشتباه از آن‌ها به جای هم استفاده می‌کنند، اما این کار اشتباه است. کوین و توکن با وجود شباهت‌هایی که دارند، کاملا از یکدیگر متمایز هستند و درک این تفاوت بسیار مهم است.

هم کوین و هم توکن، نوعی ارز دیجیتال محسوب می‌شوند، اما هر کدام عملکرد متفاوتی دارند. کوین‌ها بر روی بلاک‌چین اختصاصی خودشان ساخته می‌شوند و در ابتدا با هدف استفاده به عنوان یک واحد پولی ایجاد شده‌اند. به طور کلی، هر ارز دیجیتال مبتنی بر بلاک‌چین که بیت‌کوین نباشد، یک آلت‌کوین در نظر گرفته می‌شود.

یک کوین دیجیتال روی بلاک‌چین خودش ساخته می‌شود و عملکردی شبیه به پول رایج (فیات) دارد. کوین‌ها می‌توانند برای ذخیره ارزش و به عنوان وسیله‌ای برای مبادله بین دو طرف در یک تراکنش مالی مورد استفاده قرار گیرند. بیت‌کوین و لایت‌کوین نمونه‌هایی از کوین‌ها هستند.

اما توکن‌ها که روی یک بلاک‌چین موجود (نه بلاک‌چین اختصاصی خودشان) ساخته می‌شوند، کاربردهای بسیار متنوع‌تری نسبت به صرفا یک واحد پولی دارند. توکن‌ها به جای اینکه صرفا نشان‌دهنده‌ی انتقال ارزش باشند، به عنوان دارایی‌های قابل برنامه‌ریزی عمل می‌کنند که بر بستر آن‌ها می‌توان قراردادهای هوشمند (smart contract) منحصر به فرد ایجاد و اجرا کرد. این قراردادها می‌توانند مالکیت دارایی‌های خارج از شبکه بلاک‌چین را مشخص کنند.

توکن‌ها می‌توانند نماینده واحدهای ارزش باشند، که شامل دارایی‌های دنیای واقعی مانند برق، پول، امتیاز، سکه، دارایی‌های دیجیتال و موارد دیگر می‌شوند. همچنین می‌توان آن‌ها را ارسال و دریافت کرد. اتریوم (ETH) که برای انجام تراکنش‌ها در شبکه اتریوم استفاده می‌شود، یک توکن است. به عنوان مثال دیگری، توکن توجه پایه (BAT)، که آن هم روی اتریوم ساخته شده است، در تبلیغات دیجیتال کاربرد دارد.

توکن‌ها می‌توانند به عنوان بخشی از یک نرم‌افزار کاربردی مورد استفاده قرار گیرند – مانند اعطای دسترسی به یک برنامه، تایید هویت یا ردیابی محصولات در حال حرکت در یک زنجیره تامین. آن‌ها همچنین می‌توانند نماینده‌ی هنر دیجیتال باشند – مانند (NFT). حتی آزمایش‌هایی با استفاده از NFT برای نمایش دارایی‌های فیزیکی مانند آثار هنری واقعی و املاک و مستغلات نیز انجام شده است.

آشنایی با 13 دسته اصلی رمز ارزها

حال به سراغ اصل مطلب یعنی بررسی مهم­ترین انواع رمز ارزها می­پردازیم. این موارد بر اساس میزان اهمیت و کاربرد آن­ها دسته بندی شده­اند:

پرچمدار دنیای رمز ارزها: بیت‌کوین

بیت‌کوین نه تنها رهبر بلامنازع در بخش ارزهای دیجیتال است، بلکه اولین ارز دیجیتال به شمار می‌رود. بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ توسط شخصی (یا احتمالا گروهی) با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو خلق شد. تا ژوئن ۲۰۲۲، کمی بیش از ۱۹ میلیون توکن بیت‌کوین در گردش وجود داشت، در حالی که سقف نهایی برای تعداد کل بیت‌کوین‌ها ۲۱ میلیون تعیین شده است. تقریبا هر روز هزار بیت‌کوین جدید استخراج می‌شود و بدین ترتیب، بیت‌کوین به حداکثر تعداد نهایی و محدود خود نزدیک‌تر می‌شود.

بیت‌کوین به گونه‌ای طراحی شده است که مستقل از هر دولت یا بانک مرکزی عمل کند. در عوض، بر بستر فناوری بلاک‌چین تکیه دارد. بلاک‌چین یک دفتر کل عمومی و غیرمتمرکز است که شامل یک رکورد دیجیتال از تمام تراکنش‌های بیت‌کوین می‌شود. بیت‌کوین سیستم پایه‌ای رمزنگاری و اجماع (توافق) را – به عبارت دیگر، تایید همتا به همتا (P2P) – بنا نهاد که امروزه زیربنای اکثر اشکال رمزنگاری را تشکیل می‌دهد.

شبکه بیت‌کوین (با B بزرگ نشان‌دهنده شبکه و فناوری، و b کوچک نشان‌دهنده ارز واقعی، بیت‌کوین) متن‌باز، کاملا غیرمتمرکز، کاملا شفاف و کاملا عمومی است. هر کسی در جهان می‌تواند کد منبع را مشاهده کند – برای تایید یا پردازش تراکنش‌ها به یک مرجع مرکزی نیاز ندارد – و هر کسی می‌تواند در هر زمان دفتر کل بیت‌کوین را مشاهده کند.

بلاک‌چین بیت‌کوین همچنین «غیرقابل تغییر» است، به این معنی که به هیچ وجه قابل تغییر یا اصلاح نیست – و همین امر آن را به ابزاری موثر برای انجام تراکنش بین دو یا چند طرف تبدیل می‌کند. هر بیت‌کوین را می‌توان تا هشت رقم اعشار به واحدهای کوچک‌تر به نام ساتوشی تقسیم کرد و در نهایت تنها ۲۱ میلیون بیت‌کوین ایجاد خواهد شد.

چرا بیت‌کوین در دنیای ارزهای دیجیتال پیشرو است؟

همانطور که به احتمال زیاد اطلاع دارید، بیت کوین پادشاه بی رقیب انواع ارزهای دیجیتال است و تاثیر بسزایی بر قیمت لحظه ای ارز دیجیتال دارد. در ادامه به برخی از ویژگی‌های کلیدی آن اشاره می‌کنیم:

• اولین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال: بیت‌کوین با داشتن سابقه‌ای طولانی‌تر نسبت به سایر ارزهای دیجیتال، از شهرت و اعتبار بیشتری برخوردار است.
• غیرمتمرکز: شبکه بیت‌کوین توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی‌شود و در برابر سانسور و دخالت‌های بیرونی مقاوم است.
• محدودیت در تعداد: با وجود داشتن حداکثر تعداد ۲۱ میلیون بیت‌کوین، این ارز دیجیتال از نظر تئوری می‌تواند به عنوان یک ذخیره ارزش عمل کند، مشابه با طلا.
• امنیت بالا: شبکه بیت‌کوین از طریق فرآیند اثبات کار (proof of work) و رمزنگاری پیچیده، امنیت بالایی را برای تراکنش‌ها فراهم می‌کند.
• شفافیت: تمام تراکنش‌های بیت‌کوین روی بلاک‌چین ثبت و به صورت عمومی قابل مشاهده هستند.

البته، مانند هر فناوری نوظهوری، بیت‌کوین نیز معایب و چالش‌هایی دارد، مانند مصرف بالای انرژی مورد نیاز برای فرآیند استخراج و نوسانات بالای قیمت. اما با وجود این موارد، بیت‌کوین همچنان به عنوان رهبر و الگویی برای سایر ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود.

اتریوم (ETH): دومین غول ارزهای دیجیتال

اتریوم یا اتر (ETH)، درست مانند بیت‌کوین، یک شبکه بلاک‌چین است. اما اتریوم با یک هدف متفاوت از بیت‌کوین طراحی شد. در حالی که بیت‌کوین برای پشتیبانی از یک ارز دیجیتال به وجود آمد، اتریوم به عنوان یک بلاک‌چین قابل برنامه‌ریزی خلق شد. این بدان معناست که هدف اصلی اتریوم، ایجاد بستری برای کاربران شبکه بود تا بتوانند بر بستر آن، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) بسازند، منتشر کنند، کسب درآمد داشته باشند و به کار بیاندازند.

اتریوم (ETH)، ارز دیجیتال بومی اتریوم، به عنوان روشی برای پرداخت درون پلتفرم اتریوم توسعه یافت. می‌توان اتریوم را به عنوان سوخت مورد نیاز برای بلاک‌چین اتریوم در نظر گرفت. به لطف اتریوم، عرضه اولیه بسیاری از کوین‌ها (ICO) شکل گرفت، زیرا بسیاری از این عرضه‌های اولیه بر بستر بلاک‌چین اتریوم ساخته شده‌اند. همچنین، اتریوم بلاک‌چین حامی رونق توکن‌های (NFT) و میم کوین بوده است.

به عنوان شناخته‌شده‌ترین بلاک‌چین‌ها و ارزهای دیجیتال، اتریوم و بیت‌کوین اغلب با هم مقایسه می‌شوند. اما در حقیقت، بیت‌کوین و اتریوم با اهداف متفاوتی طراحی شده‌اند و از بسیاری جهات می‌توان آن‌ها را به عنوان نیروهای تکمیل‌کننده در نظر گرفت. بیت‌کوین یک شبکه نقدی دیجیتال همتا به همتا است که تراکنش‌ها را بدون نیاز به مرجع مرکزی تسهیل می‌کند. این معماری نوآورانه شبکه، راه را برای اکوسیستم پیچیده بلاک‌چین که امروزه داریم، هموار کرده است. اتریوم، که اغلب با عنوان «کامپیوتر جهان» شناخته می‌شود، با معرفی قراردادهای هوشمند، بر بستر فناوری بیت‌کوین بنا شده است. قراردادهای هوشمند به ساخت dAppهایی امکان می‌دهند که طیف وسیعی از پلتفرم‌های جمع‌سپاری، ابزارهای مالی، بازی‌ها و اقلام کلکسیونی دیجیتال و بازارهای غیرمتمرکز را در بر می‌گیرند.

تا ژوئن ۲۰۲۲، اتریوم پس از بیت‌کوین، دومین ارز دیجیتال مجازی به شمار می‌رفت. همچنین مشابه بیت‌کوین، اتریوم با استفاده از سیستم اثبات کار (PoW) تولید می‌شود. اما برخلاف بیت‌کوین، هیچ محدودیتی برای تعداد واحدهای اتریومی که می‌توانند ایجاد شوند، وجود ندارد.

شبکه اتریوم یک زیرساخت دیجیتال متن‌باز را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند تا با استفاده از انواع مختلفی از توکن‌هایی که در داخل شبکه فعالیت می‌کنند، اپلیکیشن‌ها یا قراردادهای هوشمند بسازند و اجرا کنند. ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم، اتر (ETH) است و برای پردازش تراکنش‌هایی که از طریق استفاده از برنامه‌های مختلف ساخته شده روی شبکه اتریوم انجام می‌شود، در این شبکه به کار می‌رود.

همچنین، تفاوت دیگر اتریوم با بلاک‌چین بیت‌کوین، نحوه‌ی نگهداری شبکه و پردازش تراکنش‌ها است. سازوکاری که با استفاده از آن یک شبکه بلاک‌چین خاص نگهداری می‌شود، مکانیزم اجماع نامیده می‌شود. در حالی که بیت‌کوین از مکانیزم اجماع اثبات کار برای ایمن‌سازی شبکه بیت‌کوین و پردازش تراکنش‌ها استفاده می‌کند، شبکه اتریوم (تا تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲) از مکانیزم اجماع اثبات سهام استفاده می‌کند.

اتریوم کلاسیک (ETC): وفادار به ریشه‌ های اتریوم

اتریوم کلاسیک (ETC) بلاک‌چین اصلی اتریوم اثبات کار (PoW) است که برای کار به عنوان هر دو، یک ارز دیجیتال و یک شبکه محاسباتی متن‌باز، ایجاد شد. اتریوم کلاسیک (ETC) در سال ۲۰۱۶ زمانی که بلاک‌چین فعلی اتریوم دچار انشعاب (فورک) شد و دو شبکه بلاک‌چین را به وجود آورد، شکل گرفت: اتریوم (ETH) و اتریوم کلاسیک (ETC).

از آنجایی که اتریوم کلاسیک، کد قدیمی بلاک‌چین اتریوم را به شکل اولیه‌اش حفظ کرده است، اغلب به عنوان ارز دیجیتال «اصل» اتریوم شناخته می‌شود.

تتر (Tether): پشتوانه دلاری در دنیای پرنوسان ارزهای دیجیتال

تتر، اولین ارز دیجیتالی بود که به عنوان یک استیبل ‌کوین (stablecoin) به بازار عرضه شد. استیبل‌کوین ‌ها نوعی ارز دیجیتال هستند که با یک ارز رایج (fiat) پشتوانه دارند. در مورد تتر، این ارز پشتیبان، دلار آمریکا است. تتر، بزرگترین استیبل‌کوین جهان به شمار می‌رود و در سال ۲۰۲۲، اکثر معاملات ارزهای دیجیتال با استفاده از تتر انجام می‌شد.

استیبل‌کوین‌ها، مانند تتر، برای ارائه ثبات، شفافیت و کارمزد تراکنش پایین‌تر به کاربران طراحی شده‌اند. برخلاف برخی ارزهای دیجیتال، تتر برای سرمایه‌گذاری پر ریسک ساخته نشده است. در ابتدا، سرمایه‌گذارانی که به دنبال اجتناب از نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال بودند، از تتر (USDT) استفاده می‌کردند. تتر به دلار آمریکا متصل است (به همین دلیل نماد آن USDT است) و ادعا می‌شود که ارزش آن همواره ۱ به ۱ با دلار باقی می‌ماند، اگرچه این ادعا محل بحث و انتقاد بوده است.

بسیاری بر این باورند که تتر، خون حیاتی اکوسیستم ارزهای دیجیتال است. آن‌ها نگرانند که اگر تتر سقوط کند، کل سیستم با مشکل جدی مواجه شود.

این اتفاق دقیقا در ماه می ۲۰۲۲ رخ داد: تتر به طور موقت پیوند خود را با دلار از دست داد و همه ارزهای دیجیتال با سقوطی سهمگین مواجه شدند. بخشی از این سقوط، نتیجه سقوط یک استیبل‌کوین دیگر به نام تراUSD (USDT) به زیر ۳۰ سنت بود. موج وحشت در کل بازار ارزهای دیجیتال به وضوح قابل لمس بود. به دلیل این سقوط، بسیاری از سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال سعی کردند تترهای خود را نقد کنند، برخی دیگر به طور کلی از این کلاس دارایی خارج شدند و بسیاری دیگر نیز سرمایه خود را از دست دادند.

USD Coin (USDC): دلار دیجیتال با پشتوانه واقعی

ارز دیجیتال USD Coin که در سال ۲۰۱۸ تأسیس شد، یک استیبل‌کوین دیجیتال است که ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است و می‌تواند بر روی اکثر بلاک‌چین‌های لایه ۱ ایجاد شود. USD Coin توسط کنسرسیومی به نام Centre که توسط شرکت Circle تاسیس شده است، مدیریت می‌شود.

USD USDC در ابتدا توسط کنسرسیوم Centre که شامل دو عضو اصلی تاسیس‌کننده یعنی Circle و Coinbase می‌شود، ایجاد شد. هر واحد از توکن‌های USDC معادل یک دلار آمریکا است که در ذخایر نگهداری می‌شود و به طور مرتب توسط Grant Thornton، یک شرکت حسابداری بزرگ، مورد حسابرسی قرار می‌گیرد. USDC در سپتامبر ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد و در مارس ۲۰۲۱ اعلام شد که ویزا از USDC برای تسهیل تراکنش‌ها در شبکه پرداخت خود استفاده خواهد کرد.

USDC یک استیبل‌کوین است که بر بستر بلاک‌چین اتریوم و چند بلاک‌چین دیگر اجرا می‌شود و ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است. درست مانند تتر (USDT)، هر واحد USDC معادل یک دلار آمریکا است و این نسبت تضمین‌شده ۱ به ۱، آن را به یک روش باثبات برای مبادلات تبدیل می‌کند.

با توسعه اکوسیستم ارزهای دیجیتال، استیبل‌کوین‌های مختلفی ظهور کرده‌اند و امروزه بسیاری از آن‌ها به بخش ضروری این بازار تبدیل شده‌اند. ثبات یک استیبل‌کوین، که به آن «پِگ» (peg) گفته می‌شود، به زیرساخت آن بستگی دارد. استیبل‌کوین‌ها می‌توانند توسط یک مؤسسه مرکزی صادر شوند یا به صورت غیرمتمرکز وثیقه‌گذاری شوند. حتی ممکن است برای حفظ ثبات قیمت از یکی از چندین مکانیزم الگوریتمی استفاده کنند.

هدف از داشتن یک استیبل‌کوین مانند USDC، سریع‌تر و ارزان‌تر کردن تراکنش‌ها است. در حالی که در مورد پشتوانه کامل تتر با دلار آمریکا تردیدهایی وجود دارد، برخی از سرمایه‌گذاران بر این باورند که USDC از شفافیت بیشتری برخوردار است. ذخایر آن توسط بخش آمریکایی شرکت جهانی حسابداری Grant Thornton، LLC، مورد نظارت قرار می‌گیرد. در تاریخ ۲۹ مارس ۲۰۲۱، ویزا استفاده از USDC را برای تسویه تراکنش‌ها در شبکه پرداخت خود اعلام کرد. تا ژوئن ۲۰۲۲، بیش از ۵۵.۰۹ میلیارد دلار USDC در گردش وجود داشت.

بایننس کوین (BNB): ارز کاربردی صرافی پیشرو

در میان بهترین صرافی­های جهان برای خرید انواع ارزهای دیجیتال، نام صرافی بایننس، اولین نامی است که همواره مشاهده می­شود. بایننس کوین (BNB) به عنوان یک توکن کاربردی برای استفاده به عنوان ابزار تبادل در بایننس ایجاد شد. این توکن در ابتدا روی بلاک‌چین اتریوم ساخته شد، اما در حال حاضر بر بستر بلاک‌چین اختصاصی خود بایننس فعالیت می‌کند. در ابتدا، بایننس کوین به معامله‌گران امکان می‌داد تا تخفیف‌هایی در کارمزد‌های معاملاتی در صرافی بایننس دریافت کنند، اما اکنون برای پرداخت‌ها، رزرو سفر، سرگرمی، خدمات آنلاین و خدمات مالی نیز قابل استفاده است.

بایننس کوین که در سال ۲۰۲۲ به عنوان یکی از پنج ارز دیجیتال برتر از نظر ارزش بازار شناخته شد، طیف وسیعی از موارد استفاده و کاربردهای دنیای واقعی را به خود اختصاص داده است. با این حال، این پلتفرم ارز دیجیتال مانند سایر دارایی‌های دیجیتال، با موانع قانونی در داخل و خارج از کشور مواجه بوده است.

کل موجودی بایننس کوین، به حداکثر ۲۰۰ میلیون توکن محدود شده است که تقریبا نیمی از آن در طول ICO برای سرمایه‌گذاران در دسترس قرار گرفت. بایننس برای افزایش تقاضا، هر سه ماه یکبار مقداری از توکن‌های خود را خریداری کرده و سپس آن‌ها را «سوزاندن» می‌کند، به این معنی که به طور دائم آن‌ها را از گردش خارج می‌کند. سوزاندن توکن به معنای کاهش کل عرضه آن است. انگیزه اصلی این کار اغلب افزایش ارزش توکن‌های باقی‌مانده است، زیرا دارایی‌ها تمایل دارند هر زمان که عرضه در گردش کاهش می‌یابد و کمیاب‌تر می‌شوند، از نظر قیمت افزایش پیدا کنند.

ایکس آر پی (XRP): فراتر از یک ارز دیجیتال، ابزاری برای تسهیل تراکنش ‌ها

ایکس آر پی، ارز دیجیتال بومی شبکه ریپل (Ripple Ledger Network) است. ایکس آر پی به گونه‌ای طراحی شده است که به عنوان وسیله‌ای برای مبادله و انتقال ارزش عمل کند و هدف آن استفاده به عنوان پلی کم‌هزینه برای تبدیل ارزهای فیات در طیف وسیعی از تراکنش‌های جهانی است.

ایکس آر پی سیستمی را تسهیل می‌کند که می‌تواند از نظر کارایی، بسیاری از ارزهای دیجیتال شناخته‌شده و فناوری‌های انتقال وجه با ارزهای رایج را پشت سر بگذارد. این امر منجر به ایجاد یک سیستم پرداخت در سطح جهانی شده است که فرآیندهای واسطه‌ای را به حداقل می‌رساند و در نهایت موجب افزایش منافع کاربران می‌شود.

ایکس آر پی توسط شرکت ریپل لبز (Ripple Labs, Inc) توسعه یافته است. در حالی که برخی افراد به اشتباه از اصطلاحات ایکس آر پی و ریپل به جای هم استفاده می‌کنند، اما این دو مفهوم کاملا از یکدیگر متمایز هستند. ریپل یک شبکه جهانی انتقال وجه است که توسط شرکت‌های خدمات مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایکس آر پی، ارز دیجیتالی است که برای کار بر روی شبکه ریپل طراحی شده است. شما می‌توانید ایکس آر پی را به عنوان یک سرمایه‌گذاری، به عنوان یک کوین برای مبادله با سایر ارزهای دیجیتال، یا به عنوان روشی برای تامین مالی تراکنش‌ها در شبکه ریپل خریداری کنید.

برخلاف بیت‌کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر، ایکس آر پی قابل استخراج (ماین) نیست؛ در عوض، تعداد محدودی، معادل ۱۰۰ میلیارد واحد ایکس آر پی از قبل وجود دارد. همچنین، ایکس آر پی برخلاف بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال، به فرآیند پیچیده تأیید صحت تراکنش‌ها از طریق بلاک‌چین تکیه نمی‌کند. شبکه ریپل از یک سیستم منحصربه‌فرد برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌کند که در آن، گره‌های مشارکت‌کننده (nodes) با انجام رای‌گیری به تأیید تراکنش‌ها می‌پردازند. این امر باعث می‌شود تا تراکنش‌های ایکس آر پی نسبت به بیت‌کوین سریع‌تر و ارزان‌تر باشند.

بایننس یو اس دی (BUSD): استیبل‌کوین صرافی بایننس

بایننس یو اس دی (BUSD) یک استیبل‌کوین است که توسط صرافی بایننس توسعه یافته و مورد استفاده قرار می‌گیرد. BUSD با نسبت ۱ به ۱ به دلار آمریکا وابسته است و در ابتدا بر بستر بلاک‌چین بایننس (BNB Chain) راه‌اندازی شد. BUSD همچنین با سایر بلاک‌چین‌ها مانند اتریوم قابلیت همکاری دارد و می‌تواند برای انواع برنامه‌های غیرمتمرکز مالی (DeFi) و انتقال ارزش بین بلاک‌چین‌ها مورد استفاده قرار گیرد. بایننس یو اس دی با ارزش تقریبی ۱۸ میلیارد دلار آمریکا در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۲، یکی از بزرگترین استیبل‌کوین‌های وابسته به دلار آمریکا در جهان به شمار می‌رود.

بایننس یو اس دی (BUSD) یک استیبل‌کوین با پشتوانه ۱ دلاری است که توسط بایننس (با همکاری پکسوس) منتشر شده است. BUSD توسط اداره خدمات مالی ایالت نیویورک (NYDFS) تایید و تنظیم می‌شود. این استیبل‌کوین در سپتامبر ۲۰۱۹ با هدف ادغام ثبات دلار با فناوری بلاک‌چین راه‌اندازی شد. BUSD یک ارز دیجیتال با پشتوانه ارز رایج است که به عنوان توکن ERC-20 و همچنین BEP-2 عرضه شده است.

لایت‌کوین (LTC): نقره دیجیتال با الهام از بیت‌کوین

لایت‌کوین (LTC) یک ارز دیجیتال است که در سال ۲۰۱۱ از طریق انشعاب (فورک) از بلاک‌چین بیت‌کوین ایجاد شد. لایت‌کوین در ابتدا برای رفع نگرانی‌های توسعه‌دهنده مبنی بر کنترل بیش از حد بیت‌کوین و همچنین برای دشوارتر کردن تسلط شرکت‌های بزرگ بر استخراج آن، طراحی شده بود. اگرچه لایت‌کوین در نهایت در جلوگیری از تسلط شرکت‌های بزرگ بر استخراج این ارز دیجیتال ناموفق بود، اما خود را به عنوان یک ارز دیجیتال قابل‌استخراج و یک سیستم پرداخت همتا به همتا بازتعریف کرد.

در سال ۲۰۱۱، بیت‌کوین به دلیل افزایش احتمالی قیمت، مورد توجه استخراج‌کنندگان سازمانی قرار گرفت. به نظر می‌رسید که به دلیل افزایش نیاز به توان محاسباتی بالا برای استخراج بیت‌کوین، این شرکت‌ها به زودی کنترل استخراج را به دست خواهند گرفت. این موضوع برای برخی، مغایر با یکی از مفاهیم اصلی ارزهای دیجیتال، یعنی ماهیت غیرمتمرکز آن‌ها بود.

استخراج بیت‌کوین به قدری پیچیده شده بود که دیگر برای افراد عادی امکان‌پذیر نبود و به نظر می‌رسید که کنترل آن به دست شرکت‌های بزرگ خواهد افتاد. لایت‌کوین با استفاده از الگوریتم اثبات کار (PoW) متفاوت با بیت‌کوین، به گونه‌ای طراحی شد که استخراج آن برای افراد با سخت‌افزارهای رایانه‌ای معمولی همچنان امکان‌پذیر باشد و از تمرکز قدرت استخراج در دستان شرکت‌های بزرگ جلوگیری کند. لایت‌کوین همچنین با داشتن زمان تایید تراکنش سریع‌تر نسبت به بیت‌کوین، خود را به عنوان یک روش پرداخت کارآمدتر معرفی کرد.

دوج ‌کوین (DOGE): از شوخی تا یک ارز دیجیتال جدی

دوج‌کوین (تلفظ دوج‌کوین) به طور گسترده به عنوان اولین میم کوین شناخته می‌شود. این ارز دیجیتال در سال ۲۰۱۳ و به عنوان راهی برای تمسخر بیت‌کوین به بازار عرضه شد. با وجود این، دوج‌کوین توانست توجه مردم و همچنین سرمایه‌گذاری قابل توجهی را به خود جلب کند. در آوریل ۲۰۱۹، توییت مثبت ایلان ماسک در مورد دوج‌کوین، باعث افزایش اعتبار این ارز دیجیتال به عنوان یک ارز دیجیتال جدی شد.

دوج‌کوین یک آلت‌کوین است که مشابه بیت‌کوین و اتریوم با استفاده از سیستم اثبات کار (PoW) بر بستر یک شبکه بلاک‌چین فعالیت می‌کند. اما برخلاف بیت‌کوین که تعداد کل آن ۲۱ میلیون کوین است، تعداد کل دوج‌کوین قابل‌استخراج، نامحدود است.

دوج‌کوین در درجه اول به عنوان یک سیستم پاداش در شبکه‌های اجتماعی مانند ردیت و توییتر برای قدردانی از تولید یا به اشتراک گذاشتن محتوای باکیفیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می‌توانید با مشارکت در جامعه‌هایی که از این ارز دیجیتال استفاده می‌کنند، دوج‌کوین دریافت کنید و یا از طریق «شیرهای دوج‌کوین» (Dogecoin faucet) این ارز را به دست آورید. شیرهای دوج‌کوین وب‌سایت‌هایی هستند که برای معرفی این ارز دیجیتال و به منظور شروع تعامل شما در جوامع مرتبط با دوج‌کوین، مقدار کمی دوج‌کوین به صورت رایگان به شما هدیه می‌دهند.

دوج‌کوین همچنین با برخی از لحظات مهم در دنیای ارزهای دیجیتال مرتبط است، برای مثال، در سال ۲۰۱۴ سرمایه‌گذاران با پرداخت معادل تقریباً ۳۰ هزار دلار دوج‌کوین، به تیم باب‌اسلد جامائیکا کمک کردند تا به مسابقات المپیک زمستانی اعزام شوند.

پولکادات: شبکه‌ای برای اتصال دنیای بلاک‌چین‌ها

پولکادات (Polkadot) یک پروتکل است که بلاک‌چین‌ها را به هم متصل می‌کند. این اتصال به انتقال امن داده و ارزش میان شبکه‌های قبلا ناسازگار (برای مثال بیت‌کوین و اتریوم) امکان می‌دهد. علاوه بر این، پولکادات برای سرعت و مقیاس‌پذیری بالا طراحی شده است. توکن DOT برای سهام‌گذاری (staking) و حکمرانی (governance) در این شبکه استفاده می‌شود و امکان خرید و فروش آن در صرافی‌هایی مانند کوین‌بیس وجود دارد.

شبیه بسیاری از ارزهای دیجیتال بعد از بیت‌کوین، پولکادات هم یک توکن قابل خرید و فروش در صرافی‌ها است و هم یک پروتکل غیرمتمرکز.

پروتکل پولکادات به گونه‌ای طراحی شده که امکان برقراری ارتباط امن بین بلاک‌چین‌های مجزا را فراهم کند. بدین ترتیب، بدون نیاز به واسطه، داده یا ارزش می‌تواند بین بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم و بیت‌کوین جریان پیدا کند. پولکادات همچنین با استفاده از تعداد زیادی از بلاک‌چین‌های موازی (یا پاراچین‌ها) که بخش قابل توجهی از بار پردازشی را از روی بلاک‌چین اصلی برمی‌دارند، برای سرعت و مقیاس‌پذیری بالا طراحی شده است.

توکن پولکادات (DOT) دو نقش اصلی در شبکه پولکادات ایفا می‌کند: اول اینکه یک توکن حکومتی است که به دارندگان آن حق رأی در مورد آینده این پروتکل می‌دهد. دوم اینکه برای سهام‌گذاری استفاده می‌شود که روشی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و صدور DOT های جدید در شبکه پولکادات است. شما می‌توانید DOT را به عنوان بخشی از استراتژی سرمایه‌گذاری خود در صرافی‌هایی مانند کوین‌بیس خرید و فروش کنید.

دای (DAI): یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز با پشتوانه ارز دیجیتال

دای (DAI) یکی از دو ارز دیجیتال بومی «پروتکل میکر» (Maker Protocol) است که یک نرم‌افزار متن‌باز تحت مدیریت «سازمان خودمختار توزیع‌شده میکردائو» (MakerDAO) به شمار می‌رود.

دای، یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز است، به این معنی که مدیریت آن بر عهده یک مرجع یا سازمان مرکزی نیست، بلکه توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. دای همچنین به دلار آمریکا وابسته است (نرم-ثابت)؛ یعنی با دلار آمریکا همبستگی دارد، اما پشتوانه آن دلارهای واقعی نیست. این وابستگی برای حفظ نسبتا ثابت ارزش دای در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال در نظر گرفته شده است. توکن کاربردی و حاکمیتی میکردائو، توکن MKR است که برای ثبات بخشیدن به قیمت ارز دیجیتال دای استفاده می‌شود.

دای برای تسهیل فرآیند وام‌دهی ارز دیجیتال که محور اصلی «پروتکل میکر» است، ایجاد شد. با این حال، دای به‌عنوان یک توکن ERC20، طیف گسترده‌ای از موارد استفاده بالقوه را نیز بر بستر اتریوم ارائه می‌دهد، از جمله ایجاد قراردادهای هوشمند.

دای (DAI) یک ارز دیجیتال با پشتوانه وثیقه است. این ارز دیجیتال با استفاده از قراردادهای هوشمند تلاش می‌کند ارزش خود را تقریباً معادل یک دلار آمریکا حفظ کند. به عبارت دیگر، دای یک استیبل‌کوین است. اما در حالی که سایر استیبل‌کوین‌ها توسط سازمان‌های متمرکز اداره می‌شوند که برای ثبات قیمت آن‌ها تلاش می‌کنند، دای بر اساس قراردادهای هوشمند و با پشتوانه سایر انواع ارز دیجیتال و با استفاده از بدهی وثیقه‌گذاری شده، فعالیت می‌‌کند.

شیبا اینو (SHIB): شوخی‌ای که جدی شد

شیبا اینو (SHIB) یکی از شناخته­شده­ترین «میم‌کوین­ها» است. شیبا اینو (SHIB) با الهام از دوج‌کوین (DOGE)، اولین میم‌کوین که در سال ۲۰۱۴ با استفاده از تصویر یک سگ از نژاد شیبا اینو ساخته شد (که قبلا در موردش صحبت کردیم)، ایجاد شد.

شیبا اینو قصد دارد جایگزینی برای دوج‌کوین یا «قاتل دوج‌کوین» باشد. برخلاف دوج‌کوین که بلاک‌چین اختصاصی خود را دارد، SHIB بر بستر بلاک‌چین اتریوم فعالیت می‌کند. با این حال، یک وجه مشترک بین دوج‌کوین و شیبا اینو، عرضه فراوان آن‌ها است. عرضه اولیه در گردش SHIB، معادل یک کوینتیلیون (میلیون میلیارد) بود.

سخن پایانی

دنیای ارزهای دیجیتال دنیایی وسیع و متنوع است که شامل انواع مختلفی از ارزهای دیجیتال با کاربردها و ویژگی‌های منحصر به فرد می‌شود. هر کدام از این ارزهای دیجیتال، مزایا و معایب خاص خود را دارند و درک این تفاوت‌ها برای سرمایه‌گذاران بالقوه بسیار مهم است. شما می­توانید با در نظر گرفتن این تفاوت­ها، بهترین رمز ارز را برای سرمایه­گذاری انتخاب کرده و سود مناسبی را بدست بیاورید.

سوالات متداول