با گسترش فناوری ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین به عنوان پیشوایی در این عرصه، امنیت و حفاظت از اطلاعات به یکی از اولین اولویت‌های جوامع مدرن تبدیل شده است. ارزهای دیجیتال به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که به واسطه بلاکچین به آنها افزوده شده است، به کاربران این امکان را می‌دهند که تراکنش‌ها را به صورت شفاف و بدون واسطه انجام دهند. در این میان، کلید عمومی و خصوصی به عنوان یک جزء بنیادی در امنیت ارزهای دیجیتال بیش از هر زمان دیگری به اهمیت ویژه‌ای دست یافته است.
اما چه تفاوتی بین این دو وجود دارد؟ چگونه این دو کلید در کیف پول ارز دیجیتال شما باز و بسته می‌شوند؟ برای دیدن پاسخ این سوالات، حتماً تا انتهای مقاله همراه صرافی ارز دیجیتال بیتشال باشید.
کلید عمومی و کلید خصوصی چیست؟
در دوران ارزهای دیجیتال، اصطلاحات “کلید عمومی” (Public Key) و “کلید خصوصی” (Private Key) مانند یک جفت کلید جداناپذیر همیشه به گوش می‌خورند. این دو عنصر، مانند دو قطب مغناطیسی، با یکدیگر همکاری می‌کنند تا امنیت تراکنش‌ها و حفاظت از ارزهای دیجیتال را تضمین کنند.در این بخش از بلاگ، با اهمیت کلید عمومی و خصوصی در دنیای ارزهای دیجیتال آشنا شویم.
کلید عمومی
کلید عمومی، همانند آدرسی عمومی است که همه افراد می‌توانند از آن برای ارسال ارز به شما استفاده کنند. این کلید به صورت علنی در دسترس است و در واقع نشانگر محل دریافت ارزهای دیجیتال شماست. هر تراکنشی که با استفاده از کلید عمومی و خصوصی امضا می‌شود، به صورت علنی در شبکه بلاکچین قابل مشاهده است.
این شفافیت از اعتماد کاربران به سیستم حمایت می‌کند. از این کلید برای رمزگذاری استفاده می‌شود و تراکنش‌ها به صورت علنی قابل مشاهده هستند.
به طور کلی، فرآیند امضای دیجیتال از سه مرحله اصلی تشکیل شده است:
- تولید کلید: در این مرحله، یک جفت کلید عمومی و خصوصی توسط یک الگوریتم تولید می‌شود. کلید خصوصی به طور تصادفی از میان مجموعه کلیدهای ممکن انتخاب می‌شود، در حالی که کلید عمومی مطابق با آن تولید می‌شود.
- امضا: در این مرحله، با استفاده از کلید خصوصی و پیام مورد نظر، امضای دیجیتال ایجاد می‌شود. این امضا اطلاعات مخصوصی است که توسط کلید خصوصی تولید شده و به عنوان تأییدی برای اصالت و اصالت پیام عمل می‌کند.
- بررسی امضا: در این مرحله، با استفاده از کلید عمومی و پیام دریافتی، صحت امضا بررسی می‌شود. یعنی الگوریتم بررسی مطابقتی انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که امضا توسط کلید خصوصی متناظر با کلید عمومی تولید شده است و پیام اصلی تغییر نکرده است. اگر مطابقتی وجود داشته باشد، امضا تأیید شده و در غیر این صورت امضا رد می‌شود.
کلید خصوصی
اما حالا به نقطه‌ای حساس‌تر می‌پردازیم، یعنی کلید خصوصی. این کلید به عنوان یک رمز دیجیتال عمل می‌کند که تنها شما به آن دسترسی دارید. هر تراکنش یا انتقال ارز دیجیتال نیازمند امضا این کلید است. اگر این کلید در دسترس دیگران قرار گیرد، دسترسی به ارزهای دیجیتال شما فراهم می‌شود؛ بنابراین، اهمیت حفاظت از کلید خصوصی به عنوان یک راز امنیتی بسیار بالاست.
رمزنگاری عمومی و خصوصی به شما این امکان را می‌دهد تا با استفاده از کلید عمومی تراکنش‌ها را بررسی کنید و تنها کلید خصوصی شما توانایی امضا و تأیید این تراکنش‌ها را داشته باشد. این موضوع ترکیب مهمی از شفافیت و امنیت را فراهم می‌کند و به شما اعتماد به انجام تراکنش‌های ارز دیجیتال با دیگران را می‌دهد.
وقتی که کیف پول ارز دیجیتال شما یک تراکنش را امضا می‌کند، از کلید خصوصی استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل کند که شما مالک واقعی ارزهای دیجیتال هستید. از طرف دیگر، کلید عمومی شما به عنوان یک آدرس عمومی برای دریافت ارز از دیگران عمل می‌کند.
در نهایت با دقت به ماهیت کلید عمومی و خصوصی متوجه می‌شویم که این دو کلید، هرکدام با نقش خود، تضمین می‌کنند که تراکنش‌های ما شفاف و امن باشند. حفاظت از کلید خصوصی مانند حفاظت از یک گنجینه ارزشمند است و از طریق رمزنگاری عمومی و خصوصی، امنیت تراکنش‌های ارز دیجیتال ما به حداکثر می‌رسد.
تاریخچه رمزنگاری متقارن و نامتقارن
تا حدود ۷۰ سال پیش، هنگامی که ارتباطات ارسالی نیاز به حفظ امنیت داشتند، بشر از رمزنگاری متقارن بهره می‌برد. در این روش، هر دو طرف ارتباط یک کلید مشترک برای رمزگشایی و رمزنگاری متون داشتند. تصور کنید یک ارتش در حال ارسال یک پیام مهم به نیروهایش باشد. در این صورت، هر دو طرف (فرستنده و گیرنده) یک کلید مشترک را داشته و از آن برای امنیت ارتباطات خود استفاده می‌کردند.
یکی از معروف‌ترین مدل‌های رمزنگاری متقارن، مدل پیگ‌پن (Pigpen) است که توسط فراماسون‌های اروپایی اختراع شد و حداقل از سال ۱۵۳۱ به کار می‌رفت. اما حتی رمزنگاری‌های پیچیده نیز در گذشته شکسته می‌شدند. برای مثال، در جنگ جهانی دوم، آلمان از دستگاه انیگما برای رمزنگاری استفاده می‌کرد که در نهایت توسط متخصصان متفکر شکسته شد.
اما با پیشرفت تکنولوژی و ظهور کامپیوترهایی با قدرت پردازش بالا، حتی امن‌ترین رمزهای متقارن نیز در مقابل حملات کامپیوتری در امان نماند. به همین دلیل، نیاز به راه‌حل‌های جدید و پیشرفته‌تر در زمینه رمزنگاری احساس شد. این نیاز منجر به اختراع رمزنگاری نامتقارن یا کلید عمومی و خصوصی شد.
در سال ۱۹۷۷، سه دانشمند کامپیوتر به نام‌های رون ریوست (Ron Rivest)، آدی شامیر (Adi Shamir) و لئونارد آدلمان (Leonard Adleman)، اولین طرح رمزنگاری نامتقارن یا RSA را معرفی کردند. این سیستم از یک جفت کلید منحصر به فرد برای رمزنگاری و رمزگشایی پیام‌ها استفاده می‌کند. همان کلید عمومی و خصوصی.
در رمزنگاری نامتقارن، دو کلید مختلف برای عملیات متفاوت استفاده می‌شود: یک کلید برای رمزنگاری و کلید دیگر برای رمزگشایی. این جفت کلیدها، یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی نامیده می‌شوند. اطلاعاتی که با کلید عمومی رمزنگاری شده‌اند، تنها با استفاده از کلید خصوصی مربوط به آن قابل رمزگشایی هستند.
با ظهور رمزنگاری نامتقارن، امنیت ارتباطات به شدت تقویت شد و قابلیت مقاومت در برابر حملات بیشتری برخوردار شد. امروزه، این فناوری در امور مختلف ارتباطات اینترنتی و امور بانکی به عنوان یک استاندارد امنیتی استفاده می‌شود و تاریخچه رمزنگاری از رمز پنهان تا کلیدهای عمومی و خصوصی، یک سفر جذاب در دنیای امنیت دیجیتال را به تصویر می‌کشد.
عملکرد رمزنگاری متقارن و نامتقارن
اگر چه مفهوم رمزنگاری به نظر ممکن است پیچیده و فنی بیاید، اما با یک توضیح ساده، می‌توانیم این اصطلاحات را درک کرده و مزیت‌های هرکدام را برای امنیت ارتباطات مدرن تجربه کنیم. در دنیای ارتباطات امروزی، دو نوع رمزنگاری بسیار معروف و کاربردی به نام‌های “متقارن” و “نامتقارن” وجود دارد که در اینجا به بررسی روش عملکرد هرکدام می‌پردازیم.
رمزنگاری نامتقارن: حفظ حریم خصوصی با کلیدهای مجزا
فرض کنید می‌خواهید فایلی را به دوست خود، محمد، ارسال کنید تا او آن را ویرایش کرده و به شما بازگرداند. در اینجا از رمزنگاری نامتقارن استفاده می‌شود. ابتدا شما فایل را با استفاده از کلید عمومی (آدرس عمومی) محمد رمزنگاری میکنید. این کلید عمومی به عنوان یک نقطه دسترسی عمومی و قابل اطمینان عمل می‌کند.
حالا محمد، با استفاده از کلید خصوصی خود (رمز اختصاصی او)، فایل را باز می‌کند و ویرایشات خود را اعمال می‌کند. حتی اگر کلید عمومی محمد در اختیار دیگران قرار گیرد، این اطلاعات را نمی‌توانند مشاهده یا تغییر دهند زیرا تنها کلید خصوصی او اجازه رمزگشایی دارد. در تصویر زیر مثال دیگری را مشاهده میکنید:
رمزنگاری متقارن: هماهنگی با یک کلید مشترک
حالا به رمزنگاری متقارن می‌پردازیم. در این حالت، شما و محمد از یک کلید مشترک برای رمزنگاری و رمزگشایی داده‌ها استفاده میکنید. این کلید به عنوان یک نقطه اشتراک محدود و خصوصی عمل می‌کند. با این وجود، اگر این کلید در دسترس اشخاص غیرمجاز قرار گیرد، ممکن است امنیت تراکنش‌ها به خطر بیفتد.
در اینجا اهمیت حفظ کلید مشترک بسیار بالاست. هر گونه نقض در حفظ این کلید می‌تواند به دسترسی غیرمجاز به اطلاعات منجر شود. این روش را می‌توان در مکالمات تلفنی امن، ارتباطات بانکی و حتی ارسال ایمیل‌های مهم به کار برد.
رمزنگاری متقارن بهتر است یا نامتقارن؟
در دنیای ارزهای دیجیتال، انتخاب بین رمزنگاری متقارن و نامتقارن امری حیاتی است. هر دو نوع رمزنگاری در صورت لورفتن کلید رمز، آسیب‌پذیرند. اما متخصصان رمزنگاری نامتقارن را به دلیل استفاده از کلیدهای جداگانه برای هر کاربر، امن‌تر می‌دانند. این رویکرد از نظر امنیتی قوی‌تر بوده و بر بستر بلاکچین امکان ایجاد امضاهای دیجیتال منحصر به فرد را فراهم می‌کند. همچنین، رمزنگاری نامتقارن امکان ارسال اطلاعات به صورت آشکار یا ناشناس را به کاربران می‌دهد. این امکانات در حفظ امانت اطلاعات و تأیید مبدا و مقصد پیام در دنیای دیجیتال نقش مهمی ایفا می‌کنند.
مزایا و معایب رمزنگاری کلید عمومی و خصوصی
زمانی که صحبت از کلید عمومی و خصوصی می‌شود، بد نیست تا با مزایا و معایب آن هم آشنا بشویم. رمزنگاری کلید عمومی، یکی از اساسی‌ترین و پرکاربردترین روش‌های امنیتی در دنیای ارزهای دیجیتال است. این روش به لحاظ امنیتی برتری‌های زیادی دارد که باعث شده است کاربران بلاکچین از آن به عنوان یک دروازه به امنیت در دنیای دیجیتال استفاده کنند. در این بخش از بلاگ، به بررسی مزایا و معایب استفاده از رمزنگاری کلید عمومی و خصوصی می‌پردازیم.
مزایا
- پیچیدگی ریاضی مقاومت بیشتری ایجاد می‌کند: طول کلید عمومی و خصوصی در رمزنگاری به طور قابل توجهی بیشتر از دیگر روش‌های رمزگذاری است. این طولانی‌بودن باعث می‌شود که عملیات شکستن این کلیدها از نظر ریاضی بسیار دشوارتر باشد. این امر از لحاظ امنیتی برتری قابل توجهی را فراهم می‌کند.
- یکتایی کلیدهای خصوصی: هر کاربر در شبکه دارای یک کلید خصوصی منحصر به فرد است. این ویژگی باعث می‌شود هر گیرنده توانایی باز کردن پیام‌ها به کمک کلید عمومی را داشته باشد؛ بنابراین، در صورت به خطر افتادن امنیت یک کلید، سایر پیام‌ها و داده‌ها در معرض خطر نخواهند بود.
- استفاده در امضای دیجیتال: از کلید عمومی و خصوصی به عنوان یک ابزار برای تولید امضای دیجیتال الکترونیکی نیز می‌توان استفاده کرد. این ویژگی به کاربران امکان اثبات هویت الکترونیکی و امضای امن بر روی اسناد و تراکنش‌ها را می‌دهد.
معایب
- کندی در سرعت رمزنگاری: رمزنگاری کلید عمومی و خصوصی به دلیل طولانی‌بودن کلید، باعث ایجاد چالش در سرعت انجام عملیات رمزنگاری می‌شود. این امر ممکن است در شبکه‌های بزرگ و پرتراکم به یک مشکل جدی تبدیل شود.
- مصرف توان محاسباتی بالا: به دلیل طول بلند کلید عمومی و خصوصی، فرایند رمزنگاری و رمزگشایی نیاز به توان محاسباتی بیشتری دارد. این موضوع می‌تواند بر روی عملکرد شبکه‌ها و دستگاه‌ها تأثیرگذار باشد.
همان‌طور که مشاهده میکنید، استفاده از کلید عمومی و خصوصی با مزایا و معایب خود نسبت به امنیت و عملکرد در دنیای دیجیتال همراه است. هرچند ممکن است معایبی وجود داشته باشد، اما مزایای این روش باعث جلب توجه کاربران بلاکچین به عنوان یک راهکار امنیتی برجسته شده است.
چگونه از کلیدهای خصوصی خود محافظت کنیم؟
در داستان کلید عمومی و خصوصی بحثی که کمی چالش‌برانگیز است، مراقبت از کلید خصوصی است. کلید خصوصی برای حفظ امنیت کیف پول ارز دیجیتال شما اساسی است. این رشته کد متنی طولانی نقش اصلی در تأمین امنیت ارزهای دیجیتال شما دارد. اما چگونه می‌توانیم از این رمزهای امنیتی محافظت کنیم؟ در ادامه چند راه برای شما آورده شده است:
۱. تهیه بک‌آپ از کلید خصوصی
بک‌آپ گرفتن از کلید خصوصی یکی از بهترین راه‌های حفاظت از اطلاعات شماست. اینکه از کلید خصوصی خود کپی داشته باشید، به شما اطمینان می‌دهد که در صورت از دست دادن یا خراب شدن کلید اصلی، هنوز به ارزهای دیجیتال خود دسترسی خواهید داشت. به یاد داشته باشید که بک‌آپ را در مکانی امن نگهداری کنید.
۲. نگهداری آفلاین
اگر از سرویس‌های آنلاین برای نگهداری کلید خصوصی استفاده میکنید، باید به دقت از بدافزارها و حملات امنیتی محافظت کنید. در مواجهه با این چالش، ذخیره آفلاین کلید خصوصی یک گزینه بهتر است. این روش از امنیت بیشتری برخوردار است زیرا دسترسی به اطلاعات شما از طریق اینترنت محدود می‌شود.
۳. Seed Phrase
برای حفاظت از امنیت کلید خصوصی، به یاد داشته باشید که همواره عبارت بازیابی (Seed Phrase) را در امان نگه دارید. این عبارت معمولاً یک سری از کلمات است که هنگام ساخت کیف پول به شما داده می‌شود و معمولاً ۱۲ یا ۲۴ کلمه دارد. در صورتی که کلید خصوصی خود را فراموش کردید، با استفاده از این عبارت بازیابی می‌توانید دوباره به کیف پول خود دسترسی پیدا کنید.
۴. نگهداری در مکان امن
مهم‌ترین قدم برای حفاظت از کلید خصوصی، نگهداری آن در مکانی امن و خصوصی است. اگر این رمزهای امنیتی در دسترس دیگران قرار گیرد، دسترسی به ارزهای دیجیتال شما تهدید می‌شود؛ بنابراین، انتخاب یک مکان امن برای نگهداری این اطلاعات بسیار اهمیت دارد.
جمع‌بندی
در دنیای ارزهای دیجیتال، کلید عمومی و خصوصی به عنوان جفتی از رازهای امنیتی با یکدیگر همکاری می‌کنند. کلید عمومی، آدرس عمومی شماست که امکان ارسال ارزهای دیجیتال به شما را می‌دهد، در حالی که کلید خصوصی به عنوان یک راز حساس فقط توسط شما قابل دسترسی است و به شما امکان مدیریت و دسترسی به ارزهای دیجیتال را می‌دهد. این جفت با استفاده از رمزنگاری غیرمتقارن، امنیت در تراکنش‌ها را تضمین می‌کنند و از ارتباط امن در دنیای ارزهای دیجیتال بهره‌مند می‌شوند.
سوالات متداول
1- کلید خصوصی چیست؟
کلید خصوصی در کیف پول‌های ارز دیجیتال استفاده می‌شود و برای انجام و امضای تراکنش‌ها به کار می‌رود. این کلید نشان‌دهنده مالکیت رمز ارز است.
2- کلید عمومی چیست؟
کلید عمومی در والت‌های ارز دیجیتال به عنوان آدرس عمومی استفاده می‌شود و برای دریافت دارایی با سایر کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود.
3- کلید عمومی چه تفاوتی با آدرس کیف پول دارد؟
آدرس کیف پول از کلید عمومی مشتق می‌شود و در فضای بلاکچین به عنوان مکان دریافت دارایی‌ها استفاده می‌شود. دیگر کاربران به اصل کلید عمومی دسترسی ندارند و تنها به آدرس عمومی مشتق شده از آن دسترسی دارند.
4- امضای دیجیتال چیست؟
امضای دیجیتال خروجی تابعی است که کلید خصوصی کاربر و تراکنش وی را گرفته و یک داده ارائه می‌دهد. این داده اثبات می‌کند که تراکنش‌کننده، همان فردی بوده که به این کلید خصوصی دسترسی داشته است.
