احتمالا هنگام بررسی تحلیل تکنیکال قیمت ارزهای دیجیتال و سهام مختلف، نام اندیکاتور RSI را مشاهده کرده‌اید. اما این اندیکاتور دقیقا چیست و چه کاربردی دارد؟ اندیکاتور RSI در سال 1978 توسط یک تحلیلگر تکنیکال به نام ولز وایلدر (J. Welles Wilder Jr.) معرفی شد. RSI مخفف عبارت Relative Strength Index به معنی شاخص قدرت نسبی است. اندیکاتور RSI، شاخصی برای بررسی ضرب‌آهنگ یا همان سرعت حرکت قیمت (مومنتوم) است و تغییرات اخیر قیمت را با حرکت بین سطوح 0 تا 100 نمایش می‌دهد. معامله‌گران از این اندیکاتور برای دریافت سیگنال‌های خرید و فروش کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند. همچنین از آن برای مشخص کردن سطوح اشباع خرید و فروش یک دارایی استفاده می‌شود.
اندیکاتور RSI در 3 سطح نوسان می‌کند. مقادیر زیر 30، نشان‌دهنده اشباع فروش است. در طرف مقابل مقادیر بالای 70، اشباع خرید را نمایش می‌دهند. مقادیر بین این دو نیز به معنی تعادل بین پوزیش‌های خرید و فروش است.
سطوح اشباع خرید و فروش
اصطلاح اشباع خرید به شرایطی اشاره دارد که قیمت یک دارایی بالاتر از ارزش آن باشد. با رسیدن قیمت به چنین مرحله‌ای، این انتظار وجود دارد در کوتاه مدت یک اصلاح قیمتی اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی فروش دارایی مورد بحث، سودآور خواهد بود. برعکس این تعریف نیز برای دارایی که به مرحله اشباع فروش رسیده، صادق است.
در تحلیل تکنیکال زمانی که معامله‌گران قصد دریافت سیگنال از اندیکاتور RSI را دارند به این نحو عمل می‌کنند: هنگامی که این اندیکاتور به سمت بالای سطح مرجع 30 حرکت می‌کند، سیگنال صعود و برعکس، هنگامی به زیر سطح مرجع 70 کاهش می‌یابد، سیگنال نزول در نظر گرفته می‌شود. از آنجایی که برخی از دارایی‌ها نوسان بیشتری دارند و قیمت آن‌ها با سرعت بیشتری حرکت می‌کند، مقادیر 80 و 20 نیز معمولاً به عنوان سطوح مرجع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
واگرایی قیمت و اندیکاتور RSI
واگرایی یا دایورجنس (Divergence) به حالتی گفته می‌شود که روند حرکت قیمت و اندیکاتور بر خلاف یکدیگر است. واگرایی می‌تواند مثبت یا منفی باشد. در واگرایی مثبت، قیمت یک دارایی با بالا رفتن اندیکاتور و ثبت کف بالاتر توسط آن، کاهش یافته و یک کف پایین‌تر ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، واگرایی منفی زمانی اتفاق می‌افتند که قیمت یک سقف بالاتر و اندیکاتور یک سقف پایین‌تر ایجاد می‌نمایند.
واگرایی بین حرکت قیمت یک دارایی و اندیکاتور RSI می‌تواند به معنی احتمال معکوس شدن روند قیمت باشد. بنابراین معامله‌گران با مشاهده واگرایی‌ها می‌توانند سیگنال خرید یا فروش را دریافت کرده و با در نظر گرفتن سایر اندیکاتورها و شرایط بازار، اقدام به باز کردن معامله نمایند. معمولا واگرایی مثبت به عنوان سیگنال خرید و واگرایی منفی به عنوان سیگنال فروش در نظر گرفته می‌شوند.
محدوده‌های اندیکاتور RSI
در طول یک روند صعودی، اندیکاتور RSI تمایل دارد بالای سطح 30 بماند و اغلب به سطح 70 می‌رسد. در طول یک روند نزولی، به ندرت دیده می‌شود که RSI از سطح 70 بالاتر برود و اغلب در محدوده 30 یا پایین‌تر از آن قرار دارد. این رفتار اندیکاتور RSI می‌تواند به تعیین قدرت روند و شناسایی تغییر روندهای بالقوه کمک کند.
به عنوان مثال، اگر RSI نتواند در چند نوسان متوالی قیمت در طول یک روند صعودی به 70 برسد و سپس به زیر 30 کاهش یابد، روند ضعیف شده و ممکن است معکوس شود.
برعکس این موضوع برای یک روند نزولی صادق است. اگر RSI در یک روند نزولی نتواند به 30 یا پایین‌تر از آن برسد و سپس به بالای 70 صعود کند، روند نزولی تضعیف شده است. به این ترتیب، احتمال صعودی شدن روند وجود دارد.
تفاوت بین اندیکاتور RSI و اندیکاتور MACD چیست؟
اندیکاتور RSI و MACD هر دو شاخص‌های اندازه‌گیری مومنتوم قیمت هستند که می‌توانند سیگنال‌های مختلفی را به معامله‌گران ارائه نمایند. با این حال، آن‌ها این کار را به روش‌های مختلف انجام می‌دهند.
اندیکاتور MACD با هموارسازی حرکات اخیر قیمت دارایی و مقایسه میانگین متحرک میان‌مدت با میانگین متحرک کوتاه مدت که تغییرات اخیر قیمت را نشان می‌دهد، سیگنال تولید می‌کند.
استراتژی‌های معامله با میانگین متحرک MA
جمع‌بندی
اندیکاتور RSI یکی از پر استفاده‌ترین اندیکاتورها در میان تحلیلگران تکنیکال است. از این اندیکاتور برای تشخیص قیمت یک دارایی نسبت به ارزش واقعی آن و همچنین برای دریافت سیگنال تغییر روند استفاده می‌شود. باید توجه داشت که مثل تمامی اندیکاتورها، سیگنال‌هایی که به تنهایی از این اندیکاتور دریافت می‌شوند نباید مبنای تصمیم‌گیری معامله‌گران باشد و سایر اندیکاتورها و شرایط بازار همواره باید در نظر گرفته شوند. با این وجود، سیگنال‌های اندیکاتور RSI می‌توانند به عنوان تأیید‌کننده تغییر روند بسیار کاربردی باشند.
سوالات متداول
1-اندیکاتور RSI در چه شرایطی باشد تا اقدام به خرید کنیم؟
معامله‌گرانی که به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری هستند، باید به دنبال شرایطی باشند که اندیکاتور RSI زیر سطح مرجع 30 قرار دارد. قیمت چنین دارایی به احتمال زیاد کمتر از ارزش واقعی آن است که می‌تواند فرصتی بسیار عالی برای خرید باشد. اما سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که تمامی جوانب را بسنجند زیرا اندیکاتور RSI به سرعت حرکت می‌کند و ممکن است شرایط بازار به سرعت تغییر کند.
2- آیا شاخصی بهتر از اندیکاتور RSI وجود دارد؟
اندیکاتور RSI سرعت حرکت قیمت یک دارایی را اندازه‌گیری می‌کند. از این اندیکاتور معمولاً در مواقعی که قیمت یک دارایی در یک روند صعودی یا نزولی قرار دارد استفاده می‌شود. اندیکاتورهای دیگر می‌توانند در کنار RSI به معامله‌گران کمک کنند زمانی که قیمت یک دارایی به سرعت در حال تغییر نیست، تصمیم‌گیری نمایند. به عنوان مثال، اندیکاتور MACD و تقاطع میانگین‌های متحرک هر دو به معامله‌گران کمک می‌کنند تا سیگنال دریافت شده توسط اندیکاتور RSI را تأیید کنند.
3- قرار گرفتن یک دارایی در شرایط اشباع خرید یا فروش به چه معناست؟
دارایی که در شرایط اشباع خرید قرار گرفته است، قیمتی بالاتر از ارزش واقعی خود دارد. چنین شرایطی فرصت خوبی برای فروش دارایی ذکر شده است. خلاف این موضوع نیز برای دارایی که در شرایط اشباع فروش قرار دارد صادق است.
