فناوری بلاکچین در چند سال اخیر با پیشرفت‌های چشمگیری مواجه شده و به واسطه‌ی آن راه حل‌های گوناگونی در جهت تسهیل تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند منتشر شده است. یکی از این راه حل‌ها، توکن های امنیتی است که تحت عنوان توکن‌های اوراق بهادار نیز شناخته می‌شوند چرا که یک راه حل برای جایگزین کردن سرمایه‌گذاری سنتی در اوراق بهادار ارائه داده‌اند.
اما این توکن‌ها تا چه اندازه موفق بوده‌اند؟ آیا سرمایه‌گذاری دیجیتال بر سهام راه حل بهتری نسبت به انجام آن به شیوه سنتی است؟ در این مقاله، می‌خواهیم به شرح توکن امنیتی و مزایا و معایب آن بپردازیم و در نهایت برآوردی از اینکه توکن‌های امنیتی تا چه اندازه موفق و کارآمدند نیز داشته باشیم.
توکن امنیتی چیست؟
در بلاکچین، توکن واحدی است که داده‌های ذخیره شده را در خود پنهان می‌کند. همان‌طور که می‌دانید، توکن‌های ارز دیجیتال انواع مختلفی دارند، برخی صرفا معادل یک قیمت مشخص هستند و برای خریدوفروش کاربرد دارند و برخی دیگر مانند توکن‌های امنیتی، در حوزه سرمایه‌گذاری سهام و اوراق بهادار کاربرد دارند و با هدف ذخیره مالکیت یک دارایی به صورت دیجیتال به وجود آمده‌اند. این توکن‌ها توسط‌های شرکت‌های مختلف مانند پروپس (Props)، سیافاندز (Siafunds)، اینکس (INX) و دیگر کسبوکارها در صرافی‌هایی که مورد تائید کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا هستند، منتشر می‌شوند.
شرکتی را تصور کنید که قصد جمع‌آوری سرمایه برای پروژه خود دارد. این شرکت مسلما می‌تواند به روش سنتی، یک سهام منتشر کند و سرمایه‌گذاران را دعوت به خرید آن سهام در بازارهای مالی سنتی کند، اما راه حل دیگری بر بستر بلاکچین وجود دارد که آن توکن امنیتی است. صاحبان آن شرکت به راحتی می‌توانند سهام را به صورت یک توکن دیجیتال منتشر کنند و آن را بر بستر صرافی‌های ارز دیجیتال به سرمایه‌گذاران ارائه دهند. سرمایه‌گذاران نیز مانند یک سهام سنتی معمولی، با خرید سهام آن شرکت جزو سهام‌داران شرکت می‌شوند و مالکیت و میزان سهم آن‌ها کاملا در بلاکچین ذخیره شده و غیرقابل تغییر است.
در بلاکچین، هر چیزی را می‌توان به صورت توکن درآورد: از ثبت اطلاعات مالکیت خودرو گرفته تا مالکیت خانه و دیگر دارایی‌های با ارزش. تبدیل به توکن کردن اطلاعات مالکیت یک شرکت، سهام و یا هر دارایی دیگر تفاوتی با روش سنتی ندارد، تنها تفاوتش در دیجیتالی بودنش است. در روش دیجیتال، به جای آنکه اطلاعات مالکیت به صورت سنتی ثبت شود، به صورت دیجیتال و در بلاکچین ثبت می‌شود.
توکن‌های امنیتی چگونه کار میکنند؟
توکن‌های امنیتی طی روندی به نام توکنیزاسیون یا توکن‌سازی ساخته می‌شوند، به این صورت که افراد اطلاعات را از طریق یک پلتفرم بلاکچینی وارد میکنند و این اطلاعات طی فرآیندی به توکن تبدیل می‌شود. همچنین همان‌طور که گفته شد، توکن‌های امنیتی به شکل سهام عرضه می‌شوند و دقیقا مشابه با سهام، افرادی که توکن را خریداری کرده باشند در سود و ضرر شرکت سهیم خواهند بود.
همچنین فارغ از توکن‌های امنیتی شرکت‌ها که حکم سهام را دارد، اگر برای مثال خودرویی بر بستر بلاکچین معامله کرده باشید و طی یک قرارداد هوشمند، توکن امنیتی حاوی اطلاعات خودرو به شما ارسال شود، برای وارد شدن به آن باید از سه رمز امنیتی مختلف عبور کنید. توکن‌های امنیتی توسط این سه رمز امنیتی محافظت می‌شوند و برای احراز هویت باید آن‌ها را در اختیار داشته باشید. این سه رمز امنیتی به شرح زیر هستند:
- رمز عبور ثابت (Static password): یک رمز عبور ثابت و مشخص است که از طریق پروتکل صادرکننده آن توکن امنیتی به شما ارسال می‌شود.
- رمز عبور پویا (Dynamic password): شامل رمزهای عبور یک‌بارمصرف است که پس از زمان کوتاهی منقضی می‌شوند و باید کد یک‌بارمصرف دیگری را وارد کرد.
- پاسخ به چالش (Challenge-response): برای اثبات عدم ربات بودن خود و اثبات اینکه واقعا مالک این توکن امنیتی هستید، از شما یکسری سوالات چالش‌برانگیز پرسیده می‌شود.
توکن‌های امنیتی چه کاربردی دارند؟
از توکن‌های امنیتی می‌توان در صنایع مختلف استفاده کرد و تقریبا اغلب معاملاتی که به صورت سنتی و با هدف انتقال مالکیت یا به اشتراک‌گذاری آن انجام می‌شوند، قابلیت تبدیل به توکن امنیتی شدن را دارند. مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
بازار املاک و مستغلات
توکن‌های امنیتی با دیجیتال کردن روند سرمایه‌گذاری در املاک و یا اجاره دادن آن‌ها، فعالیت در بازار املاک و مستغلات را راحت‌تر از پیش میکنند و این اجازه را می‌دهند که افراد خیلی راحت‌تر و به شیوه‌ای کم هزینه‌تر عملیات انتقال مالکیت و خریداری را انجام دهند.
سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه توکن‌ها به صورت سهام
شرکت‌ها ممکن است بخواهند به جای انتشار سهام در بازار سنتی، سهام خود را به صورت یک توکن امنیتی که به اختصار به آن STO نیز گفته می‌شود، منتشر و به شیوه‌ای ساده‌تر اقدام به جذب سرمایه کنند. توکن‌های امنیتی خریدوفروش سهام را آسان‌تر میکنند. همچنین محاسبه سود و زیان راحت‌تر و تسویه‌حساب سریع‌تر انجام می‌شود.
خرید آثار هنری و کلکسیونی
امکان تبدیل آثار هنری و کلکسیونی به توکن و خریدوفروش آن‌ها بر بستر بلاکچین نیز وجود دارد. توکن‌های امنیتی به دوستداران هنر این فرصت را می‌دهد تا خیلی راحت‌تر آثار ارزشمند هنری را خریداری کنند. توجه داشته باشید که توکن‌سازی کردن آثار هنری با توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) در بازار ارزهای دیجیتال متفاوت است.
تفاوت توکن‌های امنیتی با سایر ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال مانند اتریوم (ETH) و بیت‌کوین (BTC)، در بلاکچین ایجاد و ذخیره می‌شوند و همگی دارای توکن هستند. ما در صرافی‌های ارز دیجیتال توکن اتریوم، بیت‌کوین و یا دیگر ارزهای دیجیتال موردنظرمان را خریداری و آن‌طور که در نظر داریم استفاده می‌کنیم. با این حال، یک تفاوت اساسی بین توکن‌های امنیتی و ارزهای دیجیتال وجود دارد و آن هم هدف از به وجود آمدن آن‌ها است.
ارزهای دیجیتالی که ما می‌شناسیم همگی به عنوان یک ارز برای ذخیره‌ی ارزش یا انجام تراکنش طراحی شده‌اند، اما توکن‌های امنیتی این‌گونه نیستند و هدفی مشابه با سهام و اوراق قرضه دارند که نیاز است در آن‌ها اطلاعات مالکیتی آن دارایی با جزئیات بسیار بالا ذخیره شود. بسیاری تصور میکنند که ارزهای دیجیتال معمولی بازار شبیه به همان خرید سهام در بازار سهام است، اما باید گفت که ارزهای دیجیتال با چنین هدفی طراحی نشده‌اند، حتی اگر شما با آن‌ها به شکل یک سهام رفتار کنید.
توکن‌های ارزهای دیجیتال با هدف انجام تراکنش و پرداخت هزینه‌های داخلی شبکه طراحی شده‌اند، اما به دلیل ارزش درونی که دارند، سرمایه‌گذاران به آن‌ها به چشم توکن‌های اوراق بهادار نگاه میکنند. همچنین لازم به ذکر است که توکن‌های امنیتی به دلیل اینکه مورد تائید کمیته بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) قرار دارند، قانونی تلقی می‌شوند و از ثبات و امنیت بیشتری برخوردارند.
به عنوان مثال، شرکت کوین‌بیس (Coinbase) که صاحب یکی از معروف‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال است، سهام خود را به صورت توکن امنیتی در پلتفرم سکیوریتیز (Securitize) که مورد تائید کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا قرار دارد، منتشر کرده است. شرکت بلاکچین کپیتال (Blockchain Capital) که یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری آمریکایی است، یکی از بزرگ‌ترین سهام‌داران شرکت کوین‌بیس به حساب می‌آید چرا که بخش قابل توجهی از توکن‌های امنیتی عرضه شده‌ی کوین‌بیس توسط این شرکت خریداری شده است.
توکن‌های امنیتی چه مزایایی دارند؟
توکن‌های امنیتی در مقایسه با اوراق بهادار و سهام سنتی دارای مزایا و ویژگی‌هایی هستند که دانستن آن‌ها در درک بهتر ارزش توکن‌های امنیتی در بلاکچین کمک می‌کند. این مزایا به شرح زیر هستند:
افزایش دسترسی سرمایه‌گذاران خٌرد
توکن‌های امنیتی این فرصت را به سرمایه‌گذاران خرد می‌دهند تا بتوانند در عرضه اولیه شرکت‌ها و پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند. در صورتی که در روش سنتی، سرمایه‌گذاری بر روی سهام شرکت‌ها و پروژه‌های مختلف تنها برای سرمایه‌گذاران شناخته‌شده و بزرگ در دسترس است.
نقدینگی جهانی
شرکت‌ها می‌توانند با انتشار توکن امنیتی، سرمایه‌گذاران را از سراسر جهان جذب کنند و منابعی را که در گذشته دسترسی به آن‌ها ممکن نبود را به دست بیاورند. در روش سنتی سرمایه‌گذاری در سهام، اغلب سرمایه‌گذاران داخلی آن کشور توانایی شرکت در بازار سهام و سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه را داشتند. توکن‌های امنیتی این محدودیت را کنار زدند و راه را برای جذب سرمایه به صورت جهانی باز کرده‌اند.
تقسیم مالکیت
در بازار سنتی، دارایی‌های با ارزش که خرید آن‌ها نیازمند سرمایه بسیار است، اغلب به دست تعداد کمی از سرمایه‌گذاران می‌رسید؛ مانند بازار املاک یا هنر که اغلب سرمایه‌گذاران ثروتمند توانایی خرید یک ملک یا یک اثر هنری با ارزش را دارند. توکن‌های امنیتی این‌گونه نیستند و آن‌ها را چندین سرمایه‌گذار می‌توانند خریداری کنند و مالکیت آن اثر را در اختیار داشته باشند. در واقع، توکن‌های امنیتی امکان تقسیم مالکیت بین افراد را فراهم کرده است.
امکان تسویه فوری
بازارهای بورس و سهام حتی با وجود اینکه اکنون در عصر دیجیتال قرار داریم، فرآیند فروش سهام را با تاخیر پردازش میکنند و ممکن است تا چند روز طول بکشد. مسلما در بورس، فروش به موقع مسئله مهمی است و می‌تواند با ریسک‌هایی برای شخص سرمایه‌گذار همراه باشد. توکن‌های امنیتی چنین مشکلی ندارند و به لطف فناوری بلاکچین، صرافی‌ها می‌توانند تراکنش‌ها در عرض چند لحظه پردازش کنند.
بازاری بدون تعطیلی
بازارهای سنتی برنامه اداری منعطفی ندارند و بعدازظهرها، آخر هفته‌ها و روزهای تعطیل بسته می‌شوند که این امر جلوی جریان بازار را می‌گیرد و دست سرمایه‌گذار را برای خریدوفروش می‌بندد. توکن‌های امنیتی در صرافی‌های معتبر ارز دیجیتال معامله می‌شوند که 24 ساعته و 7 روز هفته فعال هستند و تعطیلی ندارند.
طراحی اختصاصی
توکن‌های امنیتی را می‌توان به گونه‌ای طراحی کرد که الزامات قانونی را از پیش در خود بگنجانند و به عبارتی، به طور خودکار مطابق با قانون عمل کنند. این امر به لطف ویژگی‌های داخلی قراردادهای هوشمند ممکن است و می‌توان در طراحی توکن‌های امنیتی، قوانینی چون احراز هویت مشتری (KYC)، مبارزه با پول‌شویی (AML) و قوانین مهم دیگر را گنجاند.
معرفی معایب و نقص‌های توکن‌های امنیتی
توکن‌های امنیتی مسلما در ارائه راه حل جایگزین برای سرمایه‌گذاری در سهام عالی عمل کرده‌اند و تا حدی آن شکاف بین بازار سهام و بلاکچین را پر کرده‌اند، اما بی‌عیب و ایراد نیستند و یکسری محدودیت‌ها دارند که این محدودیت‌ها به شرح زیر هستند:
قوانین اعتباربخشی سرمایه‌گذار
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا برای اعتباربخشی به سرمایه‌گذاران توکن‌های امنیتی، آن‌ها را مجاب کرده است که باید حداقل 200 هزار دلار در سال درآمد داشته یا حداقل 1 میلیون دلار در بانک گذاشته باشند. از دیدگاه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، سرمایه‌گذار غیر معتبر امکان به دست آوردن مالکیت توکن امنیتی خریداری شده‌اش را ندارد. این قوانین ممکن است در هر کشوری متفاوت باشد.
گران بودن توکن‌های امنیتی در مقایسه با ارزهای دیجیتال
عرضه اولیه‌ای که در بازار ارزهای دیجیتال منتشر می‌شود، با عرضه اولیه توکن‌های امنیتی که به عنوان سهام و تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار عرضه می‌شود، بسیار متفاوت است. شرکت‌ها برای عرضه اولیه توکن امنیتی خود باید هزینه‌هایی را به سازمان بورس و اوراق بهادار بپردازند که شرکت‌ها این هزینه را بر روی قیمت توکن امنیتی می‌کشند و به نوعی هزینه‌ها را از جیب سرمایه‌گذاران جبران میکنند. عرضه اولیه توکن‌های کاربردی فرآیند ساده‌تری دارد و چون تحت نظارت هیچ ارگان دولتی قرار ندارند، بدون هزینه اضافی عرضه می‌شوند و در نتیجه، قیمت ارزان‌تری دارند.
تنها در صرافی‌های معتبر و متمرکز قابل معامله‌اند
در بازار ارزهای دیجیتال، امکان عرضه توکن‌های کاربردی در پلتفرم‌های غیرمتمرکز نیز وجود دارد. این در حالی است که توکن‌های امنیتی تنها اجازه‌ی انتشار در صرافی‌هایی را دارند که مورد تائید سازمان بورس و اوراق بهادار آن کشورند. همان‌طور که گفته شد، توکن‌های امنیتی تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند و مطابق با قوانین آن‌ها عمل میکنند و به همین دلیل است که اجازه عرضه در هر پلتفرمی را ندارد.
سخن پایانی
توکن امنیتی یکی از انواع ارزهای دیجیتال است که به صورت قانونی توسط شرکت‌ها و کسبوکارها ایجاد می‌شود و حکم همان اوراق بهادار را دارد که در بازار بورس معامله می‌شود. این توکن‌ها به لطف فناوری بلاکچین روند سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه شرکت‌ها و به دست آوردن مالکیت یک اثر هنری یا دارایی با ارزش دیگر را راحت‌تر کرده‌اند و جایگزین خوبی برای شیوه سنتی سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند. توکن‌های امنیتی مطابق با قوانین عمل میکنند که این موضوع محدودیت‌هایی را در مقایسه با توکن‌های کاربردی ایجاد کرده است. با این حال، این محدودیت‌ها جلوی درخشیدن توکن‌های امنیتی را نگرفته است.
سوالات متداول
۱- توکن امنیتی چیست؟
توکن امنیتی یک توکن مبتنی بر بلاکچین است که تنها اجازه‌ی انتشار بر روی صرافی‌های ارز دیجیتال معتبر را دارد و با اهدافی مشابه با سهام و اوراق قرضه منتشر شده است. شرکت‌ها، نهادهای دولتی و کسبوکارها می‌توانند سهام خود را به صورت توکن امنیتی عرضه کنند.
۲- توکن امنیتی چه کاربردی دارد؟
عرضه توکن امنیتی در مقایسه با شیوه سنتی عرضه‌ی سهام، بسیار راحت‌تر و جذب سرمایه در آن سریع‌تر است. از توکن امنیتی همچنین برای نشان دادن مالکیت در هنگام خریدوفروش دارایی‌های با ارزش نیز استفاده می‌شود.
۳- آیا توکن امنیتی در مقایسه با سهام سنتی انتخاب بهتری است؟
توکن‌های امنیتی از قوانین کمیته بورس و اوراق بهادار پشتیبانی میکنند و توسط دارایی‌های با ارزش و نقدی پشتیبانی می‌شوند. این توکن‌ها در مقایسه با سهام سنتی شفافیت بیشتری دارند، معامله در آن‌ها سریع‌تر انجام می‌شود و جذب سرمایه در آن‌ها برای شرکت‌ها بسیار راحت‌تر است.
