هاوینگ (Halving) بیتکوین چیست؟ امنیت بیشتر، قیمت بیشتر

با وجود امکان خرید و فروش ساده و آسان ارز‌های دیجیتال، تکنولوژی مورد استفاده این دارایی‌های دیجیتال پیچیدگی‌های خود را دارد.

نحوه فعالیت و کارکرد ارز‌های دیجیتال تفاوت‌های بزرگ و مهمی با دارایی‌های مالی سنتی دارد و در حالی که درک این تفاوت‌ها و چگونگی کارکرد ارز‌های دیجیتال برای تمام سرمایه‌گذاران بازار الزامی نیست، اما آشنایی با اصطلاحات و عبارت‌های فنی فناوری بلاک چین و ارز‌های دیجیتال می‌تواند کمک بزرگی برای معامله گران بازار باشد تا فرصت‌ها و خطرات بازار را به موقع شناسایی و براساس آن تصمیمات معاملاتی خود را بگیرند.

اصطلاحات ارزهای دیجیتال

هاوینگ (Halving) از جمله این اصطلاحات است که برای سرمایه‌گذاران بیت کوین و بازار ارز‌های دیجیتال اهمیت زیادی پیدا کرده است. هاوینگ هم اکنون یکی از موردانتظارترین رویداد‌های تاریخ بیت کوین است که می‌تواند نوسانات شدید قیمتی را به همراه داشته باشد و به عنوان نقطه شروعی برای ثبت اوج‌های قیمتی جدید عمل کند.

بنابراین با توجه به اهمیت زیاد هاوینگ و تأثیرات مستقیم آن بر میزان عرضه و تقاضا ارز‌های دیجیتال، مطالعه ادامه این مقاله را از دست ندهید زیرا می‌خواهیم این رویداد و چرایی اهمیت آن را بررسی کنیم.

آشنایی با هاوینگ

اکثر ارز‌های دیجیتال بازار ماهیتی کاملاً غیرمتمرکز دارند، به این معنی که سازمان‌ها یا اشخاص خاصی وظیفه کنترل و مدیریت آن‌ها را برعهده ندارند. این ارز‌ها در واقع مجموعه‌ای از کد‌ها هستند که به کمک فناوری بلاک چین این امکان را پیدا کرده‌اند تا به صورت مستقل فعالیت کنند.

این کد‌ها که توسط توسعه‌‎دهندگان ایجاد می‌شوند، قوانین فعالیت ارز دیجیتال و شبکه آن را تعیین می‌کنند. هاوینگ یا نصف شدن پاداش استخراج نیز یکی از کد‌های قرار گرفته در بیت کوین و برخی ارز‌های دیجیتال دیگر بازار است تا به طور مداوم و به صورت دوره‌ای، پاداش دریافتی استخراج‌کنندگان را کاهش دهد.

استخراج‌کنندگان به افرادی گفته می‌شود که در شبکه‌های بلاک چینی با کمک توان محاسباتی دستگاه‌های خود تراکنش‌ها را پردازش و تأیید می‌کنند. این فرآیند برای بیت کوین و ارز‌های دیجیتال مشابه اهمیت زیادی دارد زیرا استخراج‌کنندگان علاوه بر تأیید و انتقال تراکنش‌ها، امنیت شبکه را نیز افزایش می‌دهند.

به همین دلیل شبکه بیت کوین به استخراج‌کنندگان برای تشویق ادامه فعالیت و همچنین جبرانی برای هزینه‌های انجام شده، بیت کوین پاداش می‌دهد. اما اگر بقای بیت کوین به ادامه فعالیت استخراج‌کنندگان وابسته است، چرا رویداد هاوینگ به صورت دوره‌ای پاداش دریافتی آن‌ها را کاهش می‌دهد؟

برای پاسخ به این سؤال، توجه به این نکته مهم است که بیت کوین عرضه محدودی دارد و در نهایت تنها 21 میلیون از این ارز دیجیتال در جهان وجود خواهد داشت. در سال‌های اول عرضه بیت کوین، هر استخراج‌کننده با تکمیل استخراج یک بلاک می‌توانست 50 بیت کوین پاداش بگیرد. تکمیل هر بلاک حدود 10 دقیقه زمان نیاز دارد، بنابراین در هر 10 دقیقه 50 بیت کوین جدید به بازار عرضه می‌شد.

با این سرعت، تمام بیت کوین‌ها در کمتر از 8 سال استخراج می‌شدند، شرایطی که برای این ارز دیجیتال مشکل‌ساز بود زیرا مقدار زیادی بیت کوین در فاصله کمی به بازار عرضه می‌شد و در نتیجه بیت کوین ارزش خود را از دست می‌داد.

به عنوان راه حلی برای این چالش، ساتوشی ناکاموتو هاوینگ را در کد بیت کوین قرار داد تا از تعادل عرضه و کمیابی بیت کوین اطمینان حاصل کند. هاوینگ در استخراج هر 210 هزار بلاک (تقریباً هر 4 سال) رخ می‌دهد و تعداد بیت کوین دریافتی استخراج‌کنندگان را نصف می‌کند.

علاوه بر کنترل تورم، هاوینگ برای امنیت بیت کوین نیز اهمیت زیادی دارد زیرا در صورت از بین رفتن ثبات و ارزش بیت کوین، استخراج‌کنندگان فعالیت خود را متوقف می‌کنند که آسیب‌های قابل توجهی را برای شبکه بلاک چینی بیت کوین به همراه دارد.

هم اکنون در نتیجه 3 هاوینگ گذشته بیت کوین در سال‌های 2012،2016 و 2020، پاداش استخراج هر بلاک در این شبکه از 50 بیت کوین به 6.25 بیت کوین کاهش پیدا کرده است. رویداد‌های هاوینگ تا پایان استخراج آخرین بیت کوین انجام خواهند شد و هاوینگ بعدی نیز در سال 2024 رخ می‌دهد. در نتیجه این هاوینگ، پاداش استخراج بیت کوین باری دیگر نصف می‌شود و از 6.25 به 3.125 بیت کوین به ازای ایجاد هر بلاک می‌رسد.

این کاهش تأثیرات مهمی بر روند قیمتی بیت کوین دارد و به همین دلیل رویداد هاوینگ همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

نقش هاوینگ در تغییر قیمت بیت کوین

تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین، درست به مانند خود بیت کوین، پیچیده و پر رمز و راز است. از لحاظ تئوری، هاوینگ با کاهش عرضه بیت کوین‌های جدید، باید منجر به افزایش قیمت آن شود. این یک اصل اقتصادی است: زمانی که تقاضا برای یک دارایی ثابت بماند اما عرضه آن کاهش یابد، به طور طبیعی قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. اما آیا در واقعیت نیز این اتفاق رخ می­دهد؟

نگاهی به گذشته، نتایج جالبی را به ما نشان می‌دهد. در سه هاوینگ گذشته (در سال‌های ۲۰۲۰، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۲) به طور میانگین در بازه‌ی ۶۰ روز بعد از رویداد، باعث افزایش ۱۶ درصدی قیمت بیت کوین شده‌اند. البته این روند همواره صعودی نبوده است. برای مثال، هاوینگ سال ۲۰۱۶ در بازه‌ی ۶۰ روزه با کاهش ۶ درصدی قیمت همراه بود اما در ادامه‌ی سال ۲۰۱۷ شاهد رشد چشمگیری بود.

مارکوس ثیلن، رئیس بخش تحقیقات 10x Research، هاوینگ را با «افزایش قیمت به دلیل کاهش عرضه» مرتبط می‌داند اما تاکید می‌کند که سرمایه‌گذاران برای رسیدن به قله‌ی قیمتی، که عموماً حدود ۵۰۰ روز پس از هاوینگ رخ می‌دهد، باید صبور باشند.

نکته‌ی مهم این است که گرچه قیمت بیت کوین بعد از هاوینگ‌های سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ در نهایت افزایش یافت، اما در این مسیر با افت‌های قابل توجهی نیز مواجه شد. به این دوره‌های نزولی اصطلاحاً «زمستان ارزهای دیجیتال» گفته می‌شود که در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ رخ دادند.

نیل ویلسون، تحلیلگر ارشد شرکت کارگزاری Finalto، با اشاره به روند صعودی اخیر بیت کوین می‌گوید: «این الگو بسیار شبیه به رویدادهای گذشته است، جایی که شاهد یک جهش قیمتی و سپس تشکیل سقف قیمتی و در نهایت سقوط بوده‌ایم.» از طرف دیگر، تحلیلگران بانک دویچه بر این باورند که «تاثیر هاوینگ تا حدودی توسط بازار پیش‌بینی شده است» و انتظار «افزایش قابل توجه قیمت بعد از هاوینگ» را ندارند.

باید دید که آیا هاوینگ اخیر نیز مانند گذشته منجر به افزایش قیمت بیت کوین می‌شود، یا این‌که شاهد سناریویی متفاوت خواهیم بود. آینده‌ی قیمتی بیت کوین همواره غیرقابل پیش‌بینی بوده است و هاوینگ نیز تنها یکی از عوامل متعدد تاثیرگذار بر آن به شمار می‌رود.

اثرات منفی بالقوه هاوینگ بیت کوین: تاریکی‌ در دل روشنایی

درست است که هاوینگ بیت کوین رویدادی با پتانسیل بالای افزایش قیمت است، اما بی‌معنی است که اثرات منفی احتمالی آن را نادیده بگیریم. در کنار مزایای بالقوه، هاوینگ می‌تواند پیامدهای منفی نیز به همراه داشته باشد که برخی از آن­ها عبارتند از:

1. کاهش نرخ هش:

کاهش پاداش استخراج بیت کوین می‌تواند انگیزه ماینرها را برای ادامه فعالیت، به خصوص ماینرهای کوچک‌تر، کاهش دهد. این امر می‌تواند منجر به کاهش نرخ هش شبکه شود، که به نوبه خود امنیت و کارایی آن را به خطر می‌اندازد.

2. افزایش تمرکز:

با کاهش سودآوری استخراج، ماینرهای قدرتمندتر که از منابع و تجهیزات پیشرفته‌تری برخوردارند، سهم بیشتری از قدرت استخراج را به خود اختصاص می‌دهند. این امر تمرکز را در شبکه افزایش می‌دهد و آن را در برابر حمله 51 درصدی آسیب‌پذیرتر می‌کند.

3. افزایش هزینه‌ها:

کاهش تعداد بیت کوین‌های جدید استخراج‌شده، به معنای رقابت بیشتر برای به دست آوردن هر واحد بیت کوین است. این رقابت می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های استخراج، از جمله مصرف برق و نیروی انسانی شود.

4. تاثیر روانی:

بازار ارزهای دیجیتال برخلاف ارزهای فیات به شدت تحت تاثیر احساسات و روانشناسی است. اگر هاوینگ منجر به کاهش قیمت بیت کوین در کوتاه‌مدت شود، می‌تواند ترس و وحشت را در بین سرمایه‌گذاران افزایش دهد و به فروش‌های فوری و افت بیشتر قیمت دامن بزند.

5. عدم قطعیت:

هیچ تضمینی برای افزایش قیمت پس از اتمام هاوینگ وجود ندارد. عوامل متعددی می‌توانند بر قیمت بیت کوین تاثیر بگذارند و هاوینگ فقط یکی از آنهاست. بازار کریپتوکارنسی به طور ذاتی ناپایدار است و حرکات قیمتی آن می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد.

در نهایت، هاوینگ بیت کوین پدیده‌ای پیچیده با مزایا و معایب خاص خود است. در حالی که پتانسیل افزایش قیمت را دارد، خطرات و چالش‌های بالقوه‌ای را نیز به همراه دارد که باید قبل از سرمایه‌گذاری در بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری به دقت مورد بررسی قرار گیرند.

تاریخچه هاوینگ بیت کوین ؛ آنچه اتفاق افتاد

از زمان خلق بیت کوین در سال ۲۰۰۹، این ارز دیجیتال 4 هاوینگ را پشت سر گذاشته است. با توجه به آن­که مدت زیادی از نوبت چهارم هاوینگ نمی­گذرد، هنوز نمی­توان به طور دقیق در مورد اثرات آن بر بازار رمز ارزها صحبت کرد. در ادامه در مورد اتفاقات رخ داده پس از سه نوبت هاوینگ بیت کوین صحبت خواهد شد:

۱. اولین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۱۲:

پیش از اولین هاوینگ در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲، نگرانی‌هایی در مورد تأثیر مدل اقتصادی ساتوشی ناکاموتو بر روند گسترش بیت کوین وجود داشت. آیا این مدل می‌توانست تورم را کنترل کند یا پایانی بر عمر این ارز دیجیتال باشد؟ برخی نگران بودند که عرضه محدود و هاوینگ‌های دوره‌ای منجر به کاهش تورم و افت ارزش بیت کوین شوند. در مقابل، عده‌ای دیگر بر این باور بودند که این روند می‌تواند با ایجاد کمیابی، افزایش قیمت را به دنبال داشته باشد.

اما در عمل چه اتفاقی افتاد؟ پس از هاوینگ، که پاداش استخراج هر بلاک را از ۵۰ به ۲۵ بیت کوین کاهش داد، قیمت بیت کوین تنها در عرض یک سال از ۱۲ دلار به بیش از ۱۰۳۲ دلار (رشد ۸۵۰۰ درصدی) رسید. این افزایش چشمگیر تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله افزایش تقاضا از سوی سرمایه‌گذاران و سفته‌بازان، پذیرش بیشتر بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت معتبر و همچنین احساس کمیابی ناشی از هاوینگ بود. کاهش پاداش استخراج به این معنی بود که تعداد بیت کوین‌های جدید استخراج‌شده کمتر می‌شد که این امر نیز به افزایش ارزش آن دامن می‌زد. در زمان اولین هاوینگ، ۲۱۰,۰۰۰ بلاک استخراج شده بود و نیمی از کل ۱۰.۵ میلیون بیت کوین در گردش قرار گرفته بود.

۲. دومین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۱۶:

جامعه‌ی ارزهای دیجیتال با اشتیاق فراوان در انتظار تاریخ دومین هاوینگ بود. علاوه بر این، پذیرش و محبوبیت بیت کوین در بین سرمایه‌گذاران در حال افزایش بود که منجر به افزایش کوتاه‌مدت قیمت قبل از تاریخ هاوینگ در ۹ جولای شد.

زمانی که ۴۲۰,۰۰۰مین بلاک استخراج شد، پاداش استخراج هر بلاک بیت کوین مجدداً نصف شد و به ۱۲.۵ بیت کوین رسید. در آن زمان، هر بیت کوین با قیمت ۶۵۱ دلار معامله می‌شد. تنها چند هفته پس از هاوینگ، بیت کوین با سقوطی ناگهانی مواجه شد. با این حال، این تنها یک توقف کوتاه بود، چرا که ۵۲۶ روز پس از هاوینگ، قیمت بیت کوین به بالاترین حد خود در آن زمان، یعنی ۲۰,۰۸۹ دلار رسید.

۳. سومین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۲۰:

سومین هاوینگ در شرایطی با ابهامات فراوان، به ویژه تأثیر همه‌گیری کووید-۱۹ که منجر به سقوط قیمت بیت کوین در ماه مارس شد، رخ داد. با این وجود، مدل اقتصادی ساتوشی بار دیگر کارآمدی خود را ثابت کرد و بیت کوین در مسیر صعودی قرار گرفت.

در ۱۱ می، با استخراج ۶۳۰,۰۰۰مین بلاک، پاداش استخراج هر بلاک از ۱۲.۵ به ۶.۲۵ بیت کوین کاهش یافت. در آن زمان، هر بیت کوین با قیمتی حدود ۸,۷۸۷ دلار معامله می‌شد. ۱۸ ماه بعد، بیت کوین به بالاترین قیمت خود در آن زمان، یعنی حدود ۶۶,۰۰۰ دلار رسید.

تأثیر نصف شدن پاداش بر قیمت بیت کوین

قیمت ارز‌های دیجیتال همانند هر دارایی دیگری براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. هرچه تقاضا بیشتر باشد و عرضه کمتر شود، قیمت افزایش پیدا می‌کند و اگر تقاضا کاهش پیدا کند و عرضه بیشتر شود، قیمت کاهش پیدا می‌کند.

پاداش دریافتی استخراج‌کنندگان بیت کوین در واقع میزان عرضه را برای این ارز دیجیتال مشخص می‌کند زیرا این استخراج‌کنندگان برای کسب سود، بیت کوین‌های به دست آمده را به بازار عرضه می‌کنند تا بفروشند. پس هرچه استخراج‌کنندگان بیت کوین بیشتری به دست آورند، عرضه بیت کوین بیشتر می‌شود و هرچه بیت کوین کمتری به آن‌ها پاداش داده شود، بیت کوین کمتری به بازار عرضه می‌شود.

استخراج ارزهای دیجیتال چیست؟

به همین دلیل، رویداد هاوینگ تأثیر مثبتی بر روند‌های قیمتی دارد زیرا میزان عرضه بیت کوین را تغییر می‌دهد. با توجه به اینکه هاوینگ پاداش استخراج‌کنندگان را کاهش می‌دهد، عرضه بیت کوین کاهش پیدا می‌کند که نشانه‌ای برای افزایش قیمت بیت کوین به شمار می‌رود. زیرا پس از کاهش عرضه، تقاضای بیت کوین معمولاً ثابت می‌ماند یا افزایش پیدا می‌کند که منجر به قیمت صعودی بیت کوین می‌شود.

هاوینگ اثرات روانی خود را نیز دارد و حتی قبل از انجام شدن این رویداد، بیت کوین ممکن است افزایش قیمتی تجربه کند. در نزدیکی هاوینگ، بسیاری از سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند که این رویداد قیمت بیت کوین را افزایش می‌دهد و به همین دلیل سرمایه خود را به بیت کوین تبدیل می‌کنند. شرایطی که تقاضا و در نتیجه قیمت بیت کوین را افزایش می‌دهد.

با نگاهی به روند قیمتی گذشته بیت کوین، مشخص می‌شود که پیش‌بینی افزایش قیمت بیت کوین پس از هاوینگ دور از واقعیت نیست و بیت کوین پس از هاوینگ‌های گذشته همواره افزایش قیمتی ثبت کرده است.

با این حال همانطور که در جدول مشخص است، افزایش قیمت بیت کوین پس از هاوینگ یک روزه رخ نداده است، حتی در هاوینگ دوم بیت کوین پس از گذشت 100 روز قیمت کمتری را نیز ثبت کرده است.

بنابراین در حالی که براساس تجربه‌های گذشته هاوینگ می‌تواند نشانه‌ای از افزایش قیمتی در آینده باشد، اما زمان دقیق رخ دادن روند صعودی مشخص نیست. این افزایش قیمتی ممکن است به سرعت رخ ندهد و به هفته، ماه‌ها و حتی سال‌ها زمان نیاز داشته باشد، در این بازه زمانی ثبت ضرر در معاملات همچنان امکان پذیر است و بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار در نزدیکی و بعد هاوینگ ضرر‌های غیرقابل جبرانی را تجربه می‌کنند.

نکات سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال

همچنین رویداد هاوینگ نوسانات شدید قیمتی را در کوتاه مدت می‌تواند به دنبال داشته باشد که شرایط فعالیت خطرناک و پرریسکی را برای معامله گران کوتاه مدت ایجاد می‌کند. بنابراین پیش‌بینی‌ها از افزایش قیمت بیت کوین پس از هاوینگ سال 2024، تنها احتمال هستند و در حالی که ممکن است بیت کوین پس از این هاوینگ به 100 هزار دلار نیز برسد، اما هیچکس نمی‌تواند زمان دقیقی را برای آن پیش‌بینی کند.

سرمایه‌گذاران و علاقه مندان به معاملات ارز‌های دیجیتال باید توجه کافی را به این نکته داشته باشند و رویداد هاوینگ را فرصتی برای کسب سود تضمینی از معاملات بیت کوین ندانند. بازار ارز‌های دیجیتال بار‌ها برخلاف پیش‌بینی‌ها حرکت کرده است و حتی پس از هاوینگ نیز ممکن است کاهش قیمتی بیت کوین رخ دهد.

در نتیجه پیشنهاد می‌شود در نزدیکی و پس از هر هاوینگ، سرمایه‌گذاران توجه کافی را به حرکت‌های قیمتی بازار داشته باشند و از اهمیت مدیریت سرمایه و ریسک در معاملات خود غافل نشوند.

سوالات متداول