رمز ارز یا ارز دیجیتال چیست؟
کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) یا رمز ارز همان ارز مجازی غیرمتمرکز است که از دو واژه کریپتو (رمز نگاری) و کارنسی (ارز) تشکیل شده است.
اگر مقالات «بیتشال» را مطاله کرده باشید، ما مقالاتی با موضوع؛ تاریخچه پول و بلاکچین چیست در سایت قرار دادهایم. اگر این مقالهها را پیدا نکرده یا نخواندهاید همین الان روی آنها کلیک کنید تا ذهنیت قویتری نسبت به ارزهای رمزنگاری شده بهدست بیاورید.
در این مقاله قصد داریم در خصوص پولهای رمزنگاری که با نامهای؛ کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)، ارزدیجیتال، رمزارز و ارزرمز نیز معروف هستند، انواع آن و روشهای خرید و فروش و نحوه تولیدشان صحبت کنیم.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی، امروزه تا حدی پول مجازی و رمزارزها جایگزین پول واقعی شدهاند و بسیاری از مردم برای جلوگیری از اتلاف وقت و کم کردن هزینهها در تبادلات ارزی خود از این نوع از پولها استفاده میکنند.
پول مجازی چیست؟
پول مجازی (Virtual Money) در حقیقت به هر نوع پولی گفته میشود که ماهیت فیزیکی ندارد و میتوان آن را به صورت سریع و بدون حد و مرز از طریق بستر اینترنت و به صورت بینالمللی جا به جا کرد. مانند پولی که میتوان از طریق شبکه «پیپال» و «وبمانی» و «بیتکوین» ارسال کرد.
پولهای مجازی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد:
پول متمرکز
پولهایی که زیر نظر یک موسسه و شرکت خاصی فعالیت میکنند. مثل پی پال
پول غیرمتمرکز
پولهای رمزنگاری یا همان ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز (Cryptocurrency) هستند که زیر نظر یک موسسه یا شرکت خاص نیست که در ادامه درمورد آن بیشتر صحبت خواهیم کرد
تفاوت میان رمز ارز متمرکز و رمز ارز غیر متمرکز چیست؟
ارز مجازی غیرمتمرکز، در اغلب موارد دارای ارزش بنیادین بوده و ارزش و اعتبار خود را از پولهای رایج مثل دلار نمیگیرد و بهصورت خودگران و با مشارکت کاربران شبکه آن تولید و تراکنشهای آن تایید میشود. بستری که این امکان را فراهم آورده است بلاکچین (Blockchain) نام دارد و کاربران میتوانند با نصب یک کیف پول دیجیتال، تراکنشهای مالی خود را بدون واسطه و با حفظ حریم خصوصی انجام دهند. از این نوع از پولها میتوان به بیت کوین، لایت کوین، مونر و و زیکش اشاره کرد.
اما ارزهای مجازی متمرکز اینگونه نیستد و تمام این ارزها به وسیله ارزهای رایج مثل دلار پشتیبانی میشوند و از خود ارزشی ندارند. همچنین شرکتهای پشتیبان این دسته از ارزها کاملا متمرکز (تحت مدیریت چند نفر خاص) هستند و از تکنولوژی بلاکچین استفاده نمیکنند و مثل بانکها بر روند نقل و انتقال بهصورت کامل کنترل دارند.
به طور مثال میتوان گفت که شبکه «پیپال»، دلار را به عنوان پشتیبان خود دارد و آن را بهصورت مجازی انتقال میدهد. در نتیجه نمیتوان پی پال را یک ارز دانست و آن یک سامانه انتقال ارز شبیه به بانک است.
کریپتوکارنسی (رمز ارز) یا (ارزدیجیتال) چیست؟
کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) یا ارز رمزنگاری همان ارز مجازی غیرمتمرکز است که از دو واژه کریپتو (رمز نگاری) و کارنسی (ارز) تشکیل شده است.
مزایای رمز ارز (کریپتوکارنسی)
- تا حدود زیادی غیرقابل ردیابی
- تراکنشهای سریع و با کارمزد پایین
- انتقال بدون نیاز به واسطه
- عدم مانیتورینگ (مشاهده) شدن توسط نهادهای مرجع
- عدم پرداخت مالیات
- قابل انتقال به هر نقطه از دنیا در هر ساعت از شبانه روز
تاریخچه ارز رمزنگاری
تاریخچه شکلگیری رمزارزها به دههی 20 میلادی بر میگردد، دیوید شام یک نوع پول دیجیتال بر پایه رمزنگاری را اختراع کرد که آی کش نام داشت؛ او همچنین چند سال بعد در سال 1995 ارزرمز دیگری تحت عنوان «دیجی کش» را ابداع کرد که روش رمزنگاری آن بهصورتی بود که نه بانک، نه دولت و نه هیچ فرد دیگری قادر به رهگیری و بررسی تراکنشهای مالی آن نبودند. اما هیچکدام از این رمزارزها دوامی نداشت و بعد از مدتی به دست فراموشی سپرده شد تا اینکه فردی با هویت نامعلوم و با اسم مستعار ساتوشی ناکاموتو اولین رمزارز غیرمتمرکز بهنام بیت کوین را در سال 2009 خلق کرد. این رمزارز پس از مدتی در بین افراد محبوب شد و هماکنون بیش از 50 درصد! از حجم بازار رمزارزها را به خود اختصاص داده است جالب است بدانید؛ تاکنون بیش از هفت هزار رمز ارز مختلف ایجاد شده است که روز به روز هم به تعداد آنها افزوده میشود و هدف اغلب این ارزها، رفع مشکل و ارتقای شبکه بلاکچینی ارزهای قبلی است.
به عنوان مثال تعدادی از آنها بهدنبال توسعه شبکه بیت کوین هستند.رمز ارز NEM به جهت افزایش امنیت در عین کاهش هزینههای مصرفی بهوجود آمد و همچنین در این بین کوینهایی مثل Zcash، Monero، Dash و چند رمزارز دیگر برای بهبود وضعیت سیستم ناشناس نگهداشتن افراد وارد عمل شده که نوآوریهای هم انجام دادهاند.
کاربرد رمز ارزها
با وجود زیرساخت بلاکچینی رمزارزها که در مقاله بلاکچین بهصورت مفصل به آن پرداختیم، دیگر به یک کنترل کننده از مرکز نیازی نداشته و سیستم به صورت کاملا غیرمتمرکز و دقیقا برخلاف سیستمهای متمرکز بانکی اداره میشود. تایید تراکنشها در شبکه ارزهای رمزنگاری به وسیله توافق (اجماع) بین کاربران انجام میشود. این کاربران هر فردی از هر نقطهای از دنیا میتواند باشد.
ارزهای رمزنگاری شده میتوانند مثل دیگر ارزهای فیات (پول رایج مثل ریال و دلار) قابل خرج کردن باشند، همچنین مبادلات مالی در این حیطه به سبب عدم دخالت حکومتها و دولتها بسیار پر کاربرد است و تولید این ارزها از طریق فرآیندی به نام ماینینگ (mining) یا همان استخراج انجام میشود که در مقاله ماینینگ چیست به طور کامل به آن پرداخته ایم.
معایب رمز ارزها
همانطور که گفته شد، این رمز ارزها به صورت غیرمتمرکز اداره شده و دولتها در اداره آن نقشی ندارند؛ لذا این نکته توسط برخی از دوست داران رمز ارزها مثبت و توسط برخی دولتها منفی تلقی میشود. به همین سبب و به دلیل تا حدود زیادی غیر قابل ردیابی بودن تراکنشهای انجام شده توسط این ارزها، برخی منتقدین این موضوع را زمینه پولشویی عنوان کردهاند.که البته این موضوع جای بحث بیشتری دارد. از دیگر مواردی که منتقدین بر این سیستم وارد آورده اند مصرف انرژی برق بالا، صدمه به محیط زیست بابت گرمای ایجاد شده توسط رایانهها به هنگام تولید و انجام تراکنشهای زیاد است که با فراگیر شدن کاربرد رمز ارزها، میزان مصرف برق برای استخراج آنها هم به طور چشم گیری افزایش پیدا کرده است.
به طور مثال میزان برق مصرفی که در کشور ایسلند صرف استخراج رمزارزها میشود از میزان برق مصرفی مصارف خانگی بیشتر است! که همین موضوع باعث شده در برخی کشورها دولت مالیاتی را برای انجام این کار تعیین کند که ایران را نیز میتوان از جمله این کشورها دانست.
البته موافقین این رمزارزها بر این باورند که بانکداری رایج هم منابع و انرژی زیادی مصرف میکنند و رمزارزها را کم هزینه تر میدانند. همچنین اینکه در روشهای جدید تولید و تایید تراکنش در رمزارزها دیگر از مصرف بالای برق و مستهلک شدن دستگاهها خبری نیست که نام این روش سهام گذاری یا همان استیکینگ است که در مقاله استیکینگ چیست [s9] به طور مفصل به آن پرداختهایم.
تفاوت رمز ارزها و پول رایج
ماهیت وجودی
رمزارزها ماهیت فیزیکی ندارند و به صورت یک رشته کدیست که بر روی شبکه بلاکچین ثبت میشود و امکان تقلب در آن وجود ندارد. اما پول معمولی مانند ریال، ماهیت فیزیکی دارد که نمونه تقلبی آن نیز بسیار است.
پشتوانه
در گذشته پشتوانه پولهای کاغذی را میتوان طلای موجود در خزانه دولتها عنوان کرد. اما امروزه پولهای کاغذی مانند دلار پشوانه ای نداشته و ارز فیات یا پول بی پشتوانه (طی قرارداد برتون وودز) اعلام شده است. البته کریپتوکارنسیها هم همانند پولهای معمولی پشتوانه ای ندارد و پشتوانه آنها، تقاضا، پذیرش و اعتمادی مردمیست که در این شبکه فعالیت میکنند.
واسطه
استفاده از رمز ارزها نیاز به واسطه ندارد و در این سیستم افرد قادر خواهند بود تا بدون واسطه ارزهای خود را به شخص دیگری ارسال کنند. در صورتی که در پولهای کاغذی، کاربران به واسطههایی مثل بانک احتیاج دارند.
برگشت ناپذیری
نقل و انتقال در شبکه ارزهای رمزنگاری تا حدود زیادی قطعی است و امکان بازگشت ارز وجود ندارد؛ درحالی که در پولهای رایج با پیگیری، امکان انجام این امر فراهم خواهد شد.
انواع رمز ارز یا ارز رمزنگاری شده
کریپتوکارنسیها را میتوان به دو بخش کوین و توکن تقسیم بندی کرد؛
- کوینها بلاک چین اختصاصی خود را دارند؛ مانند بیت کوین و اتریوم
- توکنها بلاک چین اختصاصی ندارند و بر روی بلاکچینهای دیگر کار میکنند؛ مانند تتر(USDT) که توکنی بربستر شبکه بلاکچینی اتریوم است
تفاوت رمز ارز و ارز دیجیتال
به خاطر داشته باشید که رمزارز نوعی ارز دیجیتال است اما هر ارز دیجیتالی، رمزارز نیست!
به بیان کلی، هر گونه دارایی پولی که به صورت دیجیتالی وجود دارد را گروه بزرگی به نام ارز دیجیتال تشکیل میدهد. ارز دیجیتال میتواند به صورت کنترل شده و یا کنترل نشده باشد؛ یعنی بانک مرکزی و دولت یک کشور قادر است که اسکناسهای خود را به شکل دیجیتالی (پولی که در حسابهای بانکی مان است) تولید کرده و آن را کنترل کند.
ولی این موضوع در رمزارزها صدق نمیکند، مانند بیت کوین که تحت کنترل هیچ دولت، گروه و یا شخص خاصی نیست و طوری طراحی، برنامه نویسی امنیتی و رمزنگاری شده، که هیچ فردی قادر به از بین بردن یا دخالت کردن در شبکه آن را ندارد، مگر خود افراد شبکه و تحت شرایطی خاص (حمله پنجاه و یک درصدی) که تا حدود بسیار زیادی غیرممکن است.
رمز ارزها چگونه تولید میشوند؟
مبنای وجودی این رمزارزها، بر پایه علوم کامپیوتر و ریاضیات است که برای امنیت اطلاعات و انتقال پول از آنها استفاده میشود و بلاکچینها کلیه سوابق تراکنشها را از روز اول ثبت کرده که این اطلاعات دائما بروز رسانی میشوند. به افرادی که به تولید رمزارز میپردازند، ماینر (Miner) و به فرآیند تولید رمز ارز، ماینینگ (Mining) یا استخراج میگویند. در هر باری که ماینرها بهوسیله سختافزارهای خودشان (دستگاههایی مانند کیس کامپیوتر است) که قدرت پردازش و محاسبات بالایی دارند، معادلات سخت و پیچیده ریاضی را حل میکنند، یک بلاک به بلاکچین اضافه میشود و طی این فرآیند رمزارز تولید و به شبکه اضافه میشود.
همچنین این فرآیند یکی از روشهای درآمدی پرسود در این حوزه است که هر فردی در هر نقطهای از دنیا میتواند در این پروسه مشارکت داشته باشد.حتی شما!
فرآیند کاری ماینرها به چه صورت است؟
- دریافت معاملات
- تایید و مهر و موم کردن معاملات انجام شده
- پخش معاملات انجام شده در شبکه بلاک چین
البته بهدلیل اینکه این کار برای ماینرها بهعنوان یک شغل به حساب میآید پس باید دستمزدی برای آنها لحاظ شود که در بخش ماینینگ چیست به صورت جامع به این موضوع پرداختهایم.
رمز ارزها کجا ذخیره میشوند؟
رمزارزها را میتوان در کیف پولهای دیجیتال و رمزنگاری شده شخصی خودتان نگهداری کنید. ذخیرهسازی در کیف پول میتواند به دو صورت سرد (آفلاین) و گرم (آنلاین) انجام شود. که در بخش کیف پولها مفصل در این باره توضیح داده شده است.
قانونگذاری رمز ارز در ایران
با گسترش رمزارزها در جهان، کاربردشان در ایران نیز افزایش یافته است. با این وجود، در کشورمان ایران، مثل بسیاری از کشورهای دیگر، برای استفاده از این کریپتوکارنسیها هنوز قانونی قطعی اتخاذ نشده است اما به تازگی بخش تولید (استخراج) رمزارزها به شکل یک صنعت به رسمی شناخته شده است و صحبتهایی نیز مبنی بر تولید رمزارز ملی نیز به میان آمده است.
تعریف رمزارز بانک مرکزی
رمزارز بانک مرکزی شکل الکترونیک همان پولی است که توسط بانک مرکزی ایجاد و صادر میشود و این امکان را دارد که طبق اصول رمزنگاری و در یک بستر توزیع شده بدون دخالت هیچ نهادی تبادل داشته باشد. این نوع رمزارز به پشتوانه پول ملی کشور (ریال) صادر میشود. انتشار توکن با پشتوانه ریال تنها در کنترل و اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامیایران بوده و تبادل این توکن تنها در بانکهای مجاز و بانک مرکزی قابل انجام است.
آیا در بازار رمز ارزهای دیجیتال (کریپتوکارنسی) سرمایه گذاری کنیم؟
بگذارید پاسخ شما را در قالب چند دلیل برای مناسب بودن سرمایهگذاری روی رمز ارزها عنوان کنیم:
- نوسانات بالای قیمت؛ به این فاکتور میتوان به دید یک فرصت برای سودآوری کلان و یا کاملا برعکس، تهدیدی برای از دست دادن سرمایه نگاه کرد
- کارمزدهای بسیار پایین (البته بیت کوین به نسبت کارمزد بالایی دارد)
- ورود آسان ، راحت و بدون مجوز در اغلب موارد( بجز استخراج)
- امکان خرید و فروش به میزان سرمایه دلخواه
- گستردگی تنوع درکلاسهای دارایی که در بخش معرفی ارزها در مورد انواع آن صحبت شده است
- امکان مراوده و مبادله با تمام مردم دنیا بصورت آزادانه و با حفظ حریم خصوصی(حتی با وجود تحریم)
- امکان مراوده و مبادله در هر ساعتی از شبانه روز (بدون واسطه)
- تنوع در روشهای سرمایه گذاری که در بخش روشهای درآمدی بیشتر به این موضوع پرداخته ایم
نکات مهم قبل از خرید ارزهای دیجیتال
نکته: اگر قصد سرمایهگذاری دربازار ارزهای رمزنگاری را دارید پیشنهاد میشود قبل از هر اقدامی، نخست اطلاعاتی در این خصوص کسب کرده و در خرید ارز انتخابی خود تحقیقات لازم را به عمل آورید.
1- صرافی مطمئنی را برای خرید و فروش رمز ارز خود انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که برخی از صرافیها از اعتبار بالایی برخوردار نبوده و اگر مشکلی بوجود بیاید از جمله اینکه هک شود یا مورد حمله قرار گیرد، امکان به خطر افتادن سرمایه شما وجود دارد. در این بازار افراد زیادی هستند که همواره به دلیل عدم توجه به این موارد و بی احتیاطی، میزان قابل توجهی از سرمایه خود را از دست داده اند. لذا قبل از خرید، از صرافی مورد نظر اطمینان حاصل کرده و سعی کنید به دلیل تحریمها حدالامکان بوسیله صرافی ایرانی و مطمئن معاملات خود را انجام دهید و از صرافیهای خارجی استفاده نکنید زیرا ممکن است حسابتان مسدود شود.
2- کیف پول مناسب و مطمئنی را برای ذخیره رمز ارز خود پیدا کنید.
تمام عیب و ایرادات کیف پولهای موجود را بسنجید و کیف پولی مناسب و امن را انتخاب کنید. هنگام شروع کار با کیف پول، رمزی به شما داده میشود که به کلمات سید یا کد پشتیان معروف است و شامل دوازده، شانزده یا هجده کلمه است. این کلمات شاهرگ دارایی شما محسوب میشود و به نوعی کلید خصوصی شما است. به یاد داشته باشید که شما تا زمانی صاحب رمز ارز خود هستید که تنها خود صاحب کلید خصوصیتان باشید.
اگر با مفهوم کیف پول رمزارز دیجیتال و انواع آن آشنایی ندارید میتوانید مقاله کیف پول چیست را مطالعه کنید.
در صورت فراموش کردن کلید خصوصی و یا اشتراک گذاری آن با دیگران، برای همیشه با رمز ارز خود خداحافظی کنید!
3- توجه داشته باشید که تمامی کریپتوکارنسیها همواره دارای نوسان هستند.
ارزش رمزارزها ، همواره با محبوبیت آن در یک زمان معین برابری میکند و همین موضوع باعث نوسان قیمت میشود. البته نوسانات بالای این بازار ، هم فرصت بسیار مناسبی برای سود آوریها بزرگ و کلان به شمار میآید و هم یک تهدید و زنگ خطر برای ضررهای جبران ناپذیر.
به عنوان مثال یکی از روشهای سودآوری در بازار این است که شما در زمان پایین بودن قیمتها به خرید ارز مورد نظر بپردازید و در زمان بالا رفتن قیمت آن، ارز خود را بفروشید که برای مهارت در این روش ، میبایست تحلیل تکنیکال را بصورت حرفه ای بیاموزید.
پس از آن توصیه میشود برای سرمایه گذاری اصولی و با کمترین خطر، با مشاوران متفاوت در این حوزه مشورت کرده، منابع مختلف را بررسی کنید، تحت تاثیر تبلیغات قرار نگیرید و همچنین در حد توان خود سرمایه گذاری کنید.
توجه داشته باشید که سرمایهگذاری شما باید به گونهای باشد که در صورتی که ارزش و قیمت کریپتوکارنسیها پایین آمد، زندگی مالی شما با تهدید مواجه نشود.
ارزهای دیجیتال معروف و رایج
بیت کوین
اولین و محبوب ترین رمز ارز که توسط فردی (یا افرادی) ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 عرضه شد. بیتکوین با نماد اختصاری BTC اولین کریپتوکارنسی بر پایه فناوری بلاکچین است.
نحوه خرید و فروش بیت کوین
با توجه به اینکه رمزارزها به شکل دیجیتال مبادله میشوند، خرید و فروش بیتکوین هم در اکثر مواقع بهصورت آنلاین انجام میشود و نیازی به مراجعه حضوری به جای خاصی نیست. (البته واسطههایی هم هستند که میتوان بهصورت حضوری با آنها مراوده داشت)
خرید از صرافیهای آنلاین معتبر و یا اشخاص حقوقی روشهای متداول خرید بیت کوین است. توجه داشته باشید که برای خرید بیتکوین شما به یک کیف پول نیاز دارید. کیف پول در واقع ابزاری است برای نگه داری، دریافت و برداشت کریپتوکارنسیها که به دو شکل کیف پولهای نرم افزاری و سخت افزاری وجود دارد.
اتریوم
این ارز در سال 2015 توسعه یافته است که بلاکچین مخصوص خود (بلاک چین نسل دوم) را دارد و در حال حاضر بهترین رمز ارز پس از بیت کوین، به حساب میآید. نماد اختصاری آن ETH بوده که تنها چهار سال بعد از عرضه بیت کوین توسط یک برنامه نویس جوان به نام “ویتالیک بوترین” به وجود آمد. در سالهای اخیر به دلیل پیشرفتی که اتریوم داشته بسیاری از مردم به استخراج (تولید) این رمز ارز روی آورده اند. استخراج این رمز ارز هم مانند بیت کوین صورت میپذیرد. خرید و فروش اتریوم نیز براحتی در صرافیهای آنلاین امکان پذیر است.
تتر
این رمزارز برپایه ارز فیات (پول رایج) بوده و از سیستم بلاکچین پیروی میکند. نماد اختصاری آن USDT است که به دلیل پشتیبانی توسط دلار آمریکا، استیبل کوین (ارز با ثبات) نامیده میشود. تتر توسط صرافی بیتفینکس و در سال 2015 ایجاد شده است. هدف اصلی این رمز ارز ثبات قیمت است. ارزش و قیمت هر واحد تتر با یک دلار امریکا برابری میکند. برای تولید هر واحد از آن باید یک دلار در بانکهای امریکا ذخیره شود. ( البته این موضوع کمی ابهام دارد که در مقاله تتر چیست بهصورت مفصل به آن پرداخته ایم )
سه ویژگی مهم تتر
- سرعت بالا در انجام تراکنش
- کارمزد پایین
- ثبات قیمت
نحوه خرید و فروش تتر
خرید و فروش تتر هم به مانند بیتکوین و اتریوم صورت میپذیرد. یکی از مهمترین کاربردهای تتر این است که شما میتوانید از این ارز به عنوان یک مبدل به سایر رمزارزها مثل بیتکوین و اتریوم استفاده کنید. هنگامیکه نگران افت قیمت بیتکوین یا رمزارزهای دیگر هستید، میتوانید آن را به تتر تبدیل کرده تا درگیر نوسانات بازار نشوید و هر زمان که خواستید میتوانید مجددا تترهای خود را به دیگر رمزارزها تبدیل کنید.
سخن پایانی
یکی از مناسب ترین روشها برای کسب درآمد در این حوزه را میتوان سرمایه گذاریهای کوتاه مدت و بلند مدت عنوان کرد که شما عزیزان میتوانید با کسب دانش و تحقیق، رمز ارز مورد نظر خود را انتخاب کرده و روی آن سرمایه گذاری کنید؛ البته همانطور که پیشتر گفته شد به این نکته توجه داشته باشید که هیچگاه تمام سرمایه خود را وارد این چرخه نکرده و با بخشی از آن سعی بر انتخاب مناسبترین گزینهها برای سرمایه گذاری کنید و تمام پول خود را روی یک ارز سرمایه گذاری نکنید. (به قول معروف تمام تخم مرغهای خود را در یک سبد نچینید!)
علاوهبر این، بهتر است بدانید تمامی رمز ارزها ریسکهای مربوط به خود را دارند. در صورتی که قصد ورود به این عرصه را دارید یعنی تمامی این ریسکها را پذیرفتهاید و هیچگاه راهی برای یک شبه پولدار شدن را انتخاب نکنید!
امیدواریم مطلب رمز ارز یا ارز دیجیتال چیست مورد توجه شما قرار گرفته باشد. لطفا نظرات خود را در مورد موضوعات مطرح شده از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.